เรื่องเดิม

มาตรา 41 แห่งพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม พ.ศ. 2562 เพื่อประโยชน์ในการปฏิรูปการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมของประเทศ  กำหนดให้คณะกรรมการขับเคลื่อนการปฏิรูปการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ตามคำสั่งสำนักนายกรัฐมนตรีที่ 35/2562 ลงวันที่ 7 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2562  ซึ่งดำรงตำแหน่งอยู่ในวันก่อนพระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ รวมถึงที่จะมีการแก้ไขเพิ่มเติม เป็นคณะกรรมการขับเคลื่อนการปฏิรูปการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม

          ต่อมา ได้มีคำสั่งสำนักนายกรัฐมนตรีที่ 208/2562 และ 209/2562 ปรับปรุงองค์ประกอบคณะกรรมการขับเคลื่อนการปฏิรูปการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม โดยมี รศ.ดร.ศักรินทร์ ภูมิรัตน เป็นประธาน และมีสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) และสำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.) เป็นฝ่ายเลขานุการร่วม

การดำเนินงาน

          คณะกรรมการขับเคลื่อนการปฏิรูปฯ ในการประชุมครั้งที่ 2/2562 เมื่อวันที่ 15 ตุลาคม
พ.ศ. 2562 มีข้อสังเกต ความเห็น และข้อเสนอต่อสภานโยบาย ดังนี้

• ความก้าวหน้าการจัดตั้งหน่วยบริหารและจัดการทุนเฉพาะด้านในระบบการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม
• ข้อสังเกตเกี่ยวกับการทำงานเชื่อมโยงระหว่างหน่วยงานในแต่ละระดับ เช่น สอวช. สกสว. Program Management Unit (PMU) และหน่วยรับทุน ซึ่งควรมีการออกแบบอย่างเป็นระบบ จึงได้เสนอให้ สกสว. มานำเสนอต่อคณะกรรมการขับเคลื่อนการปฏิรูปฯ ในการประชุมครั้งต่อไป
• ข้อสังเกตเกี่ยวกับวิธีการทำงานของ Program Management Unit (PMU)
• ควรคำนึงถึงหลักธรรมาภิบาล (Good Governance)
• ควรจัดให้มีกลไกการ Empower หน่วยงานที่มารับทุน เนื่องจากระบบบริหารจัดการของมหาวิทยาลัยยังมีศักยภาพไม่เพียงพอ
• ควรจัดให้มี Learning Mechanism ที่เป็นรูปแบบไม่เป็นทางการ (Informal) และจัดให้มีกลไกการติดตามและประเมินผลในลักษณะ Double Loop Learning เนื่องจากความรับผิดชอบต่อผลสัมฤทธิ์ (Accountability) ของหน่วยงานเป็นเรื่องสำคัญ และจำเป็นต้องมีข้อมูลเชิงลึก
• ควรกำหนดตัวชี้วัด (Objective and Key Result: OKR) ที่ชัดเจน แต่มีความยืดหยุ่น ซึ่งจะทำให้การดำเนินงานมีประสิทธิภาพ แต่อย่างไรก็ตาม ควรทำความเข้าใจกับผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องว่า การทำวิจัยและนวัตกรรมมีความเสี่ยง ซึ่งต้องยอมรับความเสี่ยงในการให้ทุนด้วยว่า อาจจะไม่ประสบความสำเร็จทั้งหมด
• การเตรียมการสำหรับการจัดสรรและบริหารงบประมาณด้านการอุดมศึกษา และด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ปีงบประมาณ พ.ศ. 2564

(1) ข้อสังเกตเกี่ยวกับประเด็นงบประมาณด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมที่ได้รับ
การจัดสรรไม่เป็นไปตามกรอบวงเงินงบประมาณที่คณะรัฐมนตรีอนุมัติ โดยคณะรัฐมนตรีอนุมัติ
กรอบงบประมาณจำนวน 37,000 ล้านบาท และต่อมาสำนักงบประมาณปรับลดกรอบวงเงินงบประมาณลงเหลือ 24,645 ล้านบาท ซึ่งไม่เป็นไปตามมาตรา 11 (2) แห่งพระราชบัญญัติสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ พ.ศ. 2562 อาจอธิบายได้ว่า เนื่องจากอยู่ในช่วงของการเปลี่ยนผ่านของกระบวนการจัดสรรงบประมาณ อย่างไรก็ตาม ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2564  หากยังได้รับจัดสรรงบประมาณในลักษณะนี้ต่อไป จะทำให้การดำเนินงานด้านงบประมาณไม่เป็นไปตามเจตนารมณ์ของกฎหมายที่ตั้งใจให้มีการปฏิรูประบบงบประมาณ ดังนั้น จึงเสนอให้คณะกรรมการขับเคลื่อนการปฏิรูปฯ เสนอประเด็นความเห็นไปยังรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม เพื่อเสนอคณะรัฐมนตรีทราบ

(2) ในขั้นตอนของการจัดทำงบประมาณด้านการอุดมศึกษา (มาตรา 45 (3) แห่งพระราชบัญญัติการอุดมศึกษา พ.ศ. 2562) และด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (มาตรา 17 (2) แห่งพระราชบัญญัติ
การส่งเสริมวิทยาศาสตร์ การวิจัยและนวัตกรรม พ.ศ. 2562) ควรให้คณะกรรมการพิจารณางบประมาณด้านการอุดมศึกษา และคณะกรรมการพิจารณางบประมาณด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ซึ่งมีผู้แทนสำนักงบประมาณอยู่ในคณะกรรมการฯ อยู่แล้ว  สำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ สำนักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม และสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ร่วมกันจัดทำกรอบวงเงินงบประมาณ ก่อนเสนอสภานโยบาย และคณะรัฐมนตรี เพื่อให้การจัดสรรงบประมาณ เป็นไปตามกรอบวงเงินงบประมาณที่เสนอขอ  และขอให้สภานโยบายมอบหมายคณะกรรมการพิจารณางบประมาณด้านการอุดมศึกษา และคณะกรรมการพิจารณางบประมาณด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ทำหน้าที่จัดทำกรอบวงเงินงบประมาณ และพิจารณาคำของบประมาณของปีงบประมาณถัดไปด้วย