เรื่องเดิม

กลุ่มสถาบันแพทยศาสตร์แห่งประเทศไทย (กสพท.) สำนักงานบริหารโครงการร่วมผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อชาวชนบท กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงกลาโหม และสำนักการแพทย์ กรุงเทพมหานคร ได้เสนอโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) เป็นการดำเนินงานต่อเนื่องจากโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการเฉพาะในระยะที่ 1 พ.ศ. 2561 – 2564) ซึ่งคณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบให้ดำเนินการ เมื่อวันที่ 26 มีนาคม 2562 โดยจะรับนักศึกษาเข้าเรียนแพทย์ในปีการศึกษา 2564 เป็นปีสุดท้าย โครงการผลิต
แพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ระยะที่ 2 จึงเป็นการดำเนินการต่อเนื่องจากโครงการระยะที่ 1

การดำเนินงาน

โครงการฯ นี้จัดทำขึ้นโดยมีเป้าหมายเพื่อผลิตแพทย์ให้กับระบบสาธารณสุขของประเทศเพิ่มขึ้น จำนวน 13,318 คน โดยจะรับนักศึกษาจำนวนทั้งสิ้น 6 รุ่น (ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2565 – 2570) และขอรับการสนับสนุนงบประมาณรวมทั้งสิ้น 50,608.40 ล้านบาท แบ่งเป็นงบดำเนินการในการผลิตบัณฑิต 300,000 บาท/ปี/คน และงบลงทุนในอัตรา 2,000,000 บาท/คน เพื่อผลิตแพทย์ให้มีอัตราส่วนแพทย์ต่อประชากรที่ 1:1,200 และกระจายแพทย์ในแต่ละพื้นที่อย่างเหมาะสม

โดยโครงการฯ มีความก้าวหน้าการดำเนินงานเพิ่มเติมตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 26 มีนาคม 2562 (โครงการผลิตแพทย์เพิ่มฯ ระยะที่ 1 พ.ศ. 2561 – 2564) ดังนี้

1) การทบทวนการเป็นนักศึกษาคู่สัญญาของนักศึกษาวิชาแพทยศาสตร์

2) การแก้ไขปัญหาเรื่อง การกระจายกำลังคนในพื้นที่ต่างๆ รวมทั้งการธำรงรักษาแพทย์ไว้ในระบบราชการ

3) การกำหนดแนวทางความร่วมมือกับภาคเอกชนในการผลิตบุคลากรสาขาแพทย์และสาขาวิชาชีพอื่นที่ ยังขาดแคลน ให้สอดคล้องกับความต้องการในภาพรวมทั้งระบบ รวมทั้งสนับสนุนการเป็นศูนย์กลางทางการแพทย์ครบวงจร (Medical Hub) ของประเทศ

โครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดําเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570)

กลุ่มสถาบันแพทยศาสตร์แห่งประเทศไทย (กสพท.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม
กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงกลาโหม สํานักการแพทย์ กรุงเทพมหานคร

6 กรกฎาคม 2564

บทสรุปผู้บริหาร

ประเทศไทยประสบปัญหาความขาดแคลนแพทย์ แม้จะมีการผลิตแพทย์เพิ่มก็ยังไม่เพียงพอ ปัจจุบันมีแพทย์ประมาณ 39,156 คน (สํานักนโยบายและยุทธศาสตร์ กระทรวงสาธารณสุข, 2562) ที่ปฏิบัติงานให์บริการทางการแพทย์และสาธารณสุขทั้งในภาครัฐและเอกชน โดยคิดเป็นอัตราแพทย์ต่อประชากรไทย 1,674 คน ซึ่งยังต่ํากว่าเกณฑ์ที่กระทรวงสาธารณสุขตั้งเป้าหมายอัตราส่วนของแพทย์ต่อประชากรไว้ที่ 1:1,200 คน เพื่อตอบสนองต่อความต้องการดังกล่าว เมื่อวันที่ 26 มีนาคม 2562 คณะรัฐมนตรีจึงมีมติเห็นชอบในหลักการการดําเนินงานโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทยปีพ.ศ. 2561- 2570 (ดําเนินการเฉพาะในระยะที่1 พ.ศ. 2561 – 2564) ในการนี้เพื่อให้การดําเนินโครงการเป็นไปอย่างต่อเนื่องรองรับการให้บริการในระบบบริการสุขภาพแก่ประชาชนให้เข้าถึงการบริการที่มีคุณภาพและมาตรฐานได้อย่างทั่วถึงเท่าเทียม จึงเสนอโครงการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570 ซึ่งเป็นโครงการความร่วมมือของกลุ่มสถาบันแพทยศาสตร์แห่งประเทศไทย (กสพท.) สํานักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษาวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม และสํานักงานบริหารโครงการ่วมผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อชาวชนบท สํานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุขกระทรวงกลาโหม สํานักการแพทย์ กรุงเทพมหานคร เพื่อดําเนินการเพิ่มการผลิตแพทย์ของประเทศ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2565 – 2570 เพื่อให้เกิดความต่อเนื่องในการแก้ปัญหาการขาดแคลนแพทย์ และเพิ่มจํานวนแพทย์ต่อประชากรเพื่อให้ได้อัตราส่วนของแพทย์ต่อประชากร 1:1,200 โดยโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทยปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดําเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) จะเพิ่มการผลิตแพทย์ให์กับระบบสาธารณสุขของประเทศจํานวน 13,318 คน ประกอบด้วย 2 โครงการย่อยคือ

โครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทยปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) ภายใต้ความรับผิดชอบของกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม

โครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทยปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) ภายใต้ความรับผิดชอบของกระทรวงสาธารณสุข

วัตถุประสงค์

1.เพื่อผลิตแพทย์เพิ่มให้สามารถรองรับการขยายศักยภาพการให้บริการด้านการแพทย์และสาธารณสุขของประเทศ

2.เพื่อดำรงมาตรฐานการผลิตแพทย์ ตามเกณฑ์มาตรฐานการประกอบวิชาชีพเวชกรรมที่กำหนดโดยแพทยสภา

3.เพื่อพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานของสถาบันผลิตแพทย์ให้รองรับกับการผลิตแพทย์เพิ่ม ทั้งมหาวิทยาลัยของรัฐและศูนย์แพทยศาสตรศึกษาของโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุข

4.เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการรับและจัดการเรียนการสอนนักศึกษาแพทย์ ที่ตรงกับความจำเป็นและความต้องการของสถาบัน ความต้องการของพื้นที่ที่สถาบันผลิตแพทย์รับผิดชอบ และความต้องการของประเทศ

5.เพื่อลดปัญหาของความขาดแคลนแพทย์และการกระจายแพทย์ที่ไม่เท่าเทียมกันของประเทศ

เป้าหมายโครงการ

ผลิตแพทย์จำนวน 13,318 คน

-โครงการผลิตแพทย์เพิ่มฯ (กระทรวงการอุดมศึกษาฯ) จำนวน 6,586 คน

-โครงการผลิตแพทย์เพิ่มฯ (กระทรวงสาธารณสุข) จำนวน 6,732 คน

ระยะเวลาดำเนินการ

รับนักศึกษาปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 – 2570 และผูกพันงบประมาณจนนักศึกษาแพทย์รุ่นสุดท้ายจบการศึกษาในปี พ.ศ. 2576

งบประมาณโครงการ

งบประมาณรวม 50,608.40 ล้านบาท (พ.ศ. 2565 – 2576)

ข้อเสนอขออนุมัติคณะรัฐมนตรี

ขออนุมัติงบประมาณเพื่อดำเนินโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทยปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) ซึ่งจะเพิ่มการผลิตแพทย์ให้กับระบบสาธารณสุขของประเทศจำนวน 13,318 คน งบประมาณทั้งสิ้นจำนวน 50,608.40 ล้านบาท

ทั้งนี้ โครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทยปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) ประกอบด้วย 2 โครงการย่อย ได้แก่

1.โครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทยปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) ภายใต้ความรับผิดชอบของกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ผลิตแพทย์จำนวน 6,586 คน งบประมาณรวม 25,026.80 ล้านบาท แบ่งเป็น

งบประมาณปี พ.ศ. 2565 – 2570 จำนวน 15,127.50 ล้านบาท

ผูกพันงบประมาณปี พ.ศ. 2571 – 2576 จำนวน 9,899.30 ล้านบาท

2.โครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทยปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) ภายใต้ความรับผิดชอบของกระทรวงสาธารณสุข ผลิตแพทย์จำนวน 6,732 คน งบประมาณรวม 25,581.60 ล้านบาท แบ่งเป็น

งบประมาณปี พ.ศ. 2565 – 2570 จำนวน 15,755.10 ล้านบาท

งบประมาณปี พ.ศ. 2571 – 2576 จำนวน 9,826.50 ล้านบาท

โครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทยปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570)

กระทรวง : กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม กระทรวงสาธารณสุข และกระทรวงกลาโหม

หน่วยงาน : สำนักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม สำนักงานบริหารโครงการร่วมผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อชาวชนบท สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงกลาโหม สำนักการแพทย์ กรุงเทพมหานคร

ชื่อโครงการ

โครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทยปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570)

ผู้รับผิดชอบ

สำนักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม สำนักงานบริหารโครงการร่วมผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อชาวชนบท สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข และกลุ่มสถาบันแพทยศาสตร์ แห่งประเทศไทย (กสพท.)

ส่วนที่ 1 ความสอดคล้องกับนโยบายรัฐบาล

ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ยุทธศาสตร์ที่ 2 ยุทธศาสตร์ชาติด้านการสร้างความสามารถในการแข่งขัน ข้อ 2.2 อุตสาหกรรมและบริการแพทย์ครบวงจร

ยุทธศาสตร์ที่ 4 ยุทธศาสตร์ชาติด้านการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม ข้อ 1.7 สร้างความเป็นธรรมในการเข้าถึงบริการสาธารณสุขและการศึกษา

นโยบายรัฐบาล ข้อที่ 4. นโยบายสังคมและคุณภาพชีวิต

ประเด็นนโยบาย ข้อที่ 4.1 นโยบายการศึกษา

นโยบายในด้านสาธารณสุข ข้อที่ 5. การยกระดับคุณภาพบริการด้านสาธารณสุขและสุขภาพของประชาชน
5.2 นโยบายพัฒนาระบบบริการสุขภาพ
5.7 เรื่องการพัฒนาขีดความสามารถในการวิจัยด้านวิทยาศาสตร์การแพทย์และสาธารณสุขกรอบวิสัยทัศน์ของการพัฒนาในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม ฉบับที่ 12

การพัฒนาด้านสุขภาพ

บทนำ

โลกในศตวรรษที่ 21 สภาพทางสังคม วัฒนธรรม สิ่งแวดล้อม พฤติกรรมแบบแผนการดำเนินโรคมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว และไร้พรมแดน ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีที่ใช้ในการรักษาโรค ทำให้ค่าใช้จ่ายด้านการรักษาพยาบาลสูงขึ้น บุคลากรแพทย์กำลังประสบปัญหาผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง โดยเฉพาะการเปลี่ยนแปลงของประชากรในเรื่องสังคมผู้สูงอายุ ความไม่เสมอภาคอย่างมากในเรื่องการเข้าถึงและคุณภาพการบริการสุขภาพ สิ่งท้าทายใหม่ ๆ ต่อสุขภาพของประชาชนหลายอย่างเช่น โรคติดเชื้ออุบัติใหม่และอุบัติซ้ำการขาดแคลนบุคลากร รวมทั้งการไม่สนองตอบต่อความจำเป็นและความต้องการที่แท้จริงของประชาชนและชุมชน ประการสำคัญ ระบบการศึกษาของบุคลากรด้านสุขภาพของไทยโดยเฉพาะแพทย์ศาสตร์ในปัจจุบัน ยังขาดความเชื่อมโยงและสอดคล้องกับพลวัตของระบบสุขภาพในสังคมไทย ทำให้เกิดผลกระทบต่อการผลิตบุคลากรแพทย์ที่มีความพร้อมทั้งความรู้ เจตคติ ทักษะที่จำเป็น และความสามารถในการให้บริการด้านสุขภาพและสามารถเป็นผู้นำแห่งการเปลี่ยนแปลงท่ามกลางพลวัตของระบบสุขภาพและสังคมไทยดังกล่าว สอดคล้องกับนโยบายไทยแลนด์ 4.0 ด้านสาธารณสุข คือ การพัฒนากำลังคนด้านการแพทย์และสาธารณสุขให้มีสมรรถนะขีดความสามารถการจัดวางอัตรากำลังคน ร่วมกับการส่งเสริมสุขภาพและการบำบัดโรค ปรับปรุงระบบบริการสุขภาพ กำหนดระบบบริหารจัดการเพื่อพัฒนาระบบสุขภาพสังคมไทย ให้พ้นจากกับดัก 3 ประการ คือ กับดักความเหลื่อมล้ำด้านสุขภาพ กับดักผู้สูงอายุ และกับดักความไม่สมดุลในการเข้าถึงระบบบริการสุขภาพที่มีคุณภาพและได้มาตรฐาน เกิด “สาธารณสุข 4.0” คือประชาชนเข้าถึงระบบบริการด้านสาธารณสุขที่ดีอย่างเท่าเทียม ลดความเหลื่อมล้ำ สร้างความมั่นคงและยั่งยืนให้กับระบบสาธารณสุขประเทศไทยได้ขับเคลื่อนเพื่อการปฏิรูปการศึกษา กำลังคนด้านสุขภาพโดยการปรับปรุงและรับรองมาตรฐานการศึกษาของบุคลากรด้านสุขภาพ และสร้างนวัตกรรมการจัดรูปแบบการศึกษา รวมทั้งกระบวนการศึกษาทางวิชาการ เพื่อสนับสนุนเรื่องปฏิรูประบบการศึกษาบุคลากรด้านสุขภาพให้สอดคล้องกับความจำเป็นด้านสุขภาพในบริบทสังคมไทยตามมติการประชุมสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ 5 พ.ศ.2555 เมื่อวันที่ 20 ธันวาคม 2555 กำหนดให้มีการวางแผนยุทธศาสตร์พัฒนาการศึกษาสำหรับบุคลากรด้านสุขภาพในศตวรรษที่ 21 เพื่อใช้เป็นกรอบแนวทางในการผลักดันให้เกิดการปฏิรูปการศึกษาสำหรับบุคลากรด้านสุขภาพซึ่งคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ โดยมีนายกรัฐมนตรีเป็นประธานได้เห็นชอบกับแผนยุทธศาสตร์ดังกล่าว การขับเคลื่อนแผนยุทธศาสตร์สู่การปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรมระหว่างสถาบันการศึกษา โดยเฉพาะคณะแพทย์ ทั้งส่วนกลางและส่วนภูมิภาค กับภาคบริการสุขภาพโดยกระทรวงสาธารณสุข จึงดำเนินการมาโดยตลอดผ่าน สำนักงานบริหารโครงการร่วมผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อชาวชนบท สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ซึ่งรับผิดชอบในการผลิตแพทย์เพื่อสนองความต้องการการกระจายอัตรากำลังแพทย์ไปสู่ชนบท ซึ่งดำเนินงานร่วมกับกระทรวงศึกษาธิการ มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2544 ซึ่งแม้สถานการณ์อัตราส่วนแพทย์ต่อประชากรจะดีขึ้นโดยลำดับ แต่ปฏิเสธไม่ได้ว่าจำเป็นต้องปรับปรุงคุณภาพของหลักสูตรการศึกษาแพทย์ให้สอดคล้องต่อสถานการณ์สุขภาพและสาธารณสุขในโลกปัจจุบันที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก โครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561-2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 ปี พ.ศ. 2565-2570) จึงถือเป็นห้วงเวลาของระยะเปลี่ยนผ่านที่สำคัญในการสร้างความเป็นธรรมในระบบสุขภาพของสังคม สร้างบุคลากรทางการแพทย์ที่พร้อมจะเป็นผู้นำในการเปลี่ยนแปลงสู่สังคมสุขภาวะ

ส่วนที่ 2 ข้อมูลของโครงการ

1.หลักการและเหตุผล

1.1 ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี

ยุทธศาสตร์ชาติด้านการสร้างความสามารถในการแข่งขัน

ข้อ 2.2. อุตสาหกรรมและบริการการแพทย์ครบวงจร อาศัยความเชี่ยวชาญด้านบริการการแพทย์ของไทยเพื่อสร้างอุตสาหกรรมที่เกี่ยวเนื่องในประเทศเพื่อรองรับความต้องการใช้บริการการแพทย์ที่จะเพิ่มมากขึ้นทั้งจากสังคมผู้สูงอายุ และความต้องการการแพทย์ที่เพิ่มขึ้นจากทั้งในประเทศและต่างประเทศ เพื่อนำไปสู่ศูนย์กลางอุตสาหกรรมและบริการการแพทย์ โดยการพัฒนาอุตสาหกรรม และบริการการแพทย์ครอบคลุมการผลิตเครื่องมือและอุปกรณ์การแพทย์ การผลิตอวัยวะเทียม การผลิตเวชภัณฑ์และครุภัณฑ์การแพทย์ การผลิตเภสัชภัณฑ์ ซึ่งรวมถึงชีวเภสัชภัณฑ์และการให้บริการการแพทย์ที่เกี่ยวข้องอย่างต่อเนื่อง รวมถึงการส่งเสริมการพัฒนาและการใช้เทคโนโลยีการแพทย์เพื่อเพิ่มคุณภาพชีวิตให้กับคนไทย การนำเทคโนโลยีดิจิทัลมาใช้ในบริการทางการแพทย์ เพื่อลดต้นทุนการรักษาพยาบาล ยกระดับการให้บริการการแพทย์อย่างมีคุณภาพในระดับสากลและสร้างความมั่นคงให้กับระบบสาธารณสุขของไทย พร้อมทั้งการเชื่อมโยงอุตสาหกรรมทางการแพทย์และบริการท่องเที่ยวเพื่อสุขภาพ เพื่อเป็นศูนย์กลางการส่งเสริมและดูแลสุขภาพและรักษาผู้ป่วยทั้งด้านร่างกายและจิตใจซึ่งรวมถึงการสร้างและพัฒนาบุคลากรทางการแพทย์ให้สามารถเรียนรู้การใช้และพัฒนาเทคโนโลยีการรักษาและจัดหาบุคลากรในด้านต่าง ๆ ที่ต้องการอย่างเพียงพอ

ยุทธศาสตร์ชาติด้านการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม

ข้อ 1.7 สร้างความเป็นธรรมในการเข้าถึงบริการสาธารณสุขและการศึกษา โดยเฉพาะสำหรับผู้มีรายได้น้อยและกลุ่มผู้ด้อยโอกาส โดยในด้านบริการสาธารณสุข เน้นการกระจายทรัพยากรและเพิ่มบุคลากรทางการแพทย์การพยาบาล ให้กระจายไปยังพื้นที่อำเภอ ตำบล เพื่อให้สามารถดูแลประชาชนได้อย่างทั่วถึงการพัฒนาระบบหลักประกันสุขภาพให้ครอบคลุมผู้มีรายได้น้อยทั้งหมดให้ได้รับบริการที่ไม่มีความเหลื่อมล้ำในด้านคุณภาพ รวมทั้งระบบคุ้มครองการรักษาพยาบาลต่อการเจ็บป่วยที่สร้างภาระทางการเงินโดยไม่คาดคิดหรือเกินขีดความสามารถของผู้มีรายได้น้อย สนับสนุนส่งเสริมให้สังคมเข้ามามีส่วนร่วมในการสร้างเสริมสุขภาพ รวมถึงการพัฒนาสถานพยาบาลให้มีคุณภาพและมีสัดส่วนแพทย์ต่อประชากรตามมาตรฐานสากลในทุกพื้นที่ และส่งเสริมการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลในการให้บริการสาธารณสุข ในด้านการศึกษาเน้นการสร้างโอกาสในการเข้าถึงการศึกษา ที่มีคุณภาพที่เป็นมาตรฐานเสมอกัน โดยเฉพาะในพื้นที่ห่างไกลทุรกันดารและยากจนและกลุ่มเป้าหมายที่ต้องการการดูแลเป็นพิเศษ การจัดให้มีมาตรการทางการคลังและกองทุนเพื่อลดความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาการสนับสนุน กลไกความร่วมมือของภาคส่วนต่าง ๆ เพื่อพัฒนาการศึกษาในระดับจังหวัด การใช้เทคโนโลยีเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้และการเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร ความรู้และนวัตกรรมของคนทุกกลุ่ม รวมถึงระบบการติดตามสนับสนุนและประเมินผลเพื่อสร้างหลักประกันสิทธิการได้รับการศึกษาที่มีคุณภาพของประชาชน

1.2 นโยบายรัฐบาล

จากคำแถลงนโยบายของคณะรัฐมนตรี ที่มีนายประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นนายกรัฐมนตรี ได้แถลงเกี่ยวกับนโยบายการยกระดับคุณภาพการบริการด้านสาธารณสุขและสุขภาพของประชาชน ได้ระบุว่า

ข้อ 4.1 จัดให้มีการปฏิรูปการศึกษาและการเรียนรู้ โดยให้ความสำคัญทั้งการศึกษาในระบบและการศึกษาทางเลือกไปพร้อมกัน เพื่อสร้างคุณภาพของคนไทยให้สามารถเรียนรู้ พัฒนาตนได้เต็มตามศักยภาพประกอบอาชีพและดำรงชีวิตได้โดยมีความใฝ่รู้และทักษะที่เหมาะสม เป็นคนดีมีคุณธรรม สร้างเสริมคุณภาพการเรียนรู้ โดยเน้นเพื่อสร้างสัมมาชีพในพื้นที่ ลดความเหลื่อมล้ำ และพัฒนากำลังคนให้เป็นที่ต้องการเหมาะสมกับพื้นที่ ทั้งในด้านการเกษตร อุตสาหกรรม และธุรกิจบริการ

ข้อ 5.2 พัฒนาระบบบริการสุขภาพ โดยเน้นการป้องกันโรคมากกว่ารอให้ป่วยแล้วจึงมารักษา สร้างกลไกการจัดการสุขภาพในระดับเขตแทนการกระจุกตัวอยู่ที่ส่วนกลาง ปรับระบบการจ้างงาน การกระจายบุคลากรและทรัพยากรสาธารณสุขให้เหมาะสมกับท้องถิ่น และให้ภาคเอกชนสามารถมีส่วนร่วมในการจ้างบุคลากร เพื่อจัดบริการสาธารณสุขโดยรัฐเป็นผู้กำกับดูแล สนับสนุนความร่วมมือระหว่างรัฐกับเอกชนในการพัฒนาระบบบริการ ทางการแพทย์และสาธารณสุข โดยส่งเสริมการร่วมลงทุนและการใช้ทรัพยากรและบุคลากรร่วมกันโดยมีข้อตกลงที่รัดกุมและเป็นประโยชน์ต่อทุกฝ่าย

ข้อ 5.7 เรื่องการพัฒนาขีดความสามารถในการวิจัยด้านวิทยาศาสตร์การแพทย์และสาธารณสุข โดยจัดให้มีบุคลากรและเครื่องมือที่ทันสมัย และให้มีความร่วมมือทั้งระหว่างหน่วยงานภายในประเทศและหน่วยงานต่างประเทศ โดยเฉพาะในการป้องกันและรักษาโรคที่มีความสำคัญ

1.3 สถานการณ์ระบบสุขภาพของประเทศ
การเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ของสังคมไทย ไม่ว่าจะเป็นการเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ โดยประเมินว่าในปี 2564 ประเทศไทยจะกลายเป็นสังคมสูงวัยอย่างสมบูรณ์ การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวส่งผลต่อการจัดบริการสุขภาพ การเตรียมบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุขที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะทางมากขึ้น นอกจากนี้ โรคติดต่อที่ยังเป็นปัญหา และโรคติดต่ออุบัติใหม่ เช่น Covid-19 SAR ไข้หวัดนก และภัยพิบัติต่าง ๆ รวมทั้งการเปลี่ยนแปลงของสังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อม ทำให้ความต้องการด้านบริการสุขภาพของประชาชนมีแนวโน้มสูงขึ้น อาจส่งผลกระทบต่อความเป็นธรรม และการเข้าถึงบริการสุขภาพที่จำเป็นของประชาชน และคุณภาพการบริการของสถานพยาบาล นอกจากนั้นนโยบายต่าง ๆ ของภาครัฐที่ต้องการให้ประเทศไทยเป็น Medical Hub เพื่อสร้างการแข่งขันและรายได้ให้กับประเทศในขณะที่ความพร้อมของปริมาณบุคลากรทางการแพทย์ที่จะให้บริการยังไม่เพียงพอต่อความต้องการโดยเฉพาะอย่างยิ่งจำนวนแพทย์ พยาบาล และบุคลากรสาธารณสุข

1.4 สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย
จากรายงานสถานการณ์ผู้สูงอายุไทย ซึ่งเป็นรายงานที่คณะกรรมการผู้สูงอายุแห่งชาติ (กผส.) ได้จัดทำขึ้นตามพระราชบัญญัติผู้สูงอายุ พ.ศ. 2546 ซึ่งกำหนดไว้ในมาตรา 9 (10) เพื่อเสนอรายงานสถานการณ์เกี่ยวกับผู้สูงอายุของประเทศต่อคณะรัฐมนตรีเป็นประจำทุกปี พบว่า ในปี พ.ศ. 2564 (ค.ศ. 2021) ประเทศไทยจะเข้าสู่สังคมสูงวัยอย่างสมบูรณ์ โดยเป็นสังคมที่มีประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไป มากกว่าร้อยละ 20 ของประชากรทั้งหมด หรือประชากรอายุ 65 ปีขึ้นไปมากกว่าร้อยละ 14 ซึ่งจากข้อมูลสถิติการพบแพทย์ พบว่า ประชากรที่มีอายุต่ำกว่า 60 ปี จะพบแพทย์ประมาณปีละ 1-2 ครั้ง ซึ่งการกำหนดเป้าหมายแพทย์ต่อประชากร 1 : 1,200 สามารถรองรับได้ แต่เมื่อเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ โดยสถิติพบว่า ผู้สูงอายุจะพบแพทย์ประมาณปีละ 6-8 ครั้ง ต่อปี ซึ่งเป็นบริบทของสังคมไทยต้องเผชิญในอนาคต ทำให้มีความต้องการแพทย์ที่สูงขึ้น เพื่อให้เพียงพอต่อการรองรับสังคมผู้สูงอายุ จากบริบทดังกล่าว จึงเป็นการยากที่จะคาดการณ์ความต้องการแพทย์ในอนาคตได้อย่างชัดเจน ดังนั้น เพื่อให้การผลิตแพทย์เกิดความยืดหยุ่นตามความต้องการ จึงต้องมีการผลิตแพทย์เพิ่มอย่างต่อเนื่อง

1.5 การขาดแคลนบุคลากรด้านสาธารณสุข
จากปัญหาความขาดแคลนและการกระจายแพทย์ กระทรวงสาธารณสุขและกระทรวงการอุดมศึกษาวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม มีความเห็นร่วมกันว่าควรมีการผลิตแพทย์เพิ่มจากระบบการผลิตปกติเพื่อแก้ไขปัญหาความขาดแคลนแพทย์และการกระจายแพทย์ที่ไม่เหมาะสม จึงได้เสนอโครงการผลิตแพทย์เพิ่มของสำนักงานคณะกรรมการอุดมศึกษาตามความต้องการของกระทรวงสาธารณสุข เมื่อวันที่ 7 มิถุนายน พ.ศ. 2547 คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบให้กระทรวงสาธารณสุขร่วมมือกับทบวงมหาวิทยาลัย จัดทำ “โครงการผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อชาวชนบท” เพื่อแก้ไขปัญหาความขาดแคลนแพทย์และการกระจายแพทย์ที่ไม่เหมาสมในชนบท

และภายหลังได้มีการดำเนินโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย โดยการรับนักศึกษาแพทย์ในโครงการ (ระยะที่ 1
พ.ศ. 2561-2564) มีเป้าหมายหลักเพื่อแก้ปัญหาการกระจายแพทย์ เสริมสร้างระบบสุขภาพของประเทศให้มีความเข้มแข็ง โดยการคัดเลือกนักศึกษาแพทย์เข้าร่วมโครงการฯ

กระทรวงสาธารณสุขและสถาบันผลิตแพทย์จึงต้องร่วมมือกันกำหนดโควตาและพื้นที่การนักเรียนเพื่อเข้าศึกษาแล้วต้องกลับไปปฏิบัติงานในจังหวัดภูมิลำเนาหรือเขตสุขภาพตามที่กระทรวงสาธารณสุขกำหนด

โดยผลการดำเนินการผลิตแพทย์ได้ทำให้สัดส่วนแพทย์ต่อประชากรดีขึ้นเป็นลำดับ โดยในปี พ.ศ. 2537 สัดส่วนแพทย์ต่อประชากรเท่ากับ 1:4,165 และในปี พ.ศ. 2562 สัดส่วนแพทย์ต่อประชากรเท่ากับ 1:1,674 ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่า มีการกระจายตัวของแพทย์อย่างทั่วถึงมากขึ้นทำให้ผู้รับบริการสามารถเข้าถึงบริการได้อย่างเท่าเทียมกัน และมีบริการที่ได้มาตรฐาน (ดังแสดงใน รูปที่ 1)

รูปที่ 1 แสดงสัดส่วนประชากรต่อแพทย์ตั้งแต่เปิดโครงการผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อชาวชนบท 2537 ถึง 2562 (ข้อมูลจากกองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข)

การดำเนินการผลิตแพทย์เพื่อผลิตแพทยท์เพิ่มให้สามารถรองรับการขยายศักยภาพให้บริหารด้านการแพทย์และสาธารณสุขของประเทศในทุกภาคส่วน และรองรับสังคมผู้สูงอายุและความซับซ้อนของโรคในอนาคต รวมถึงเพื่อแก้ไขและบรรเทาปัญหาการกระจายแพทย์สู่ชนบท ปัญหาสูญเสียบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงการธำรงเพื่อแก้ไขและบรรเทาปัญหาการกระจายแพทย์สู่ชนบท ปัญหาสูญเสียบุคลากรทางการแพทย์จำเป็นในแต่ละพื้นที่ รวมทั้งเพิ่มขีดความสามารถในการรับและการจัดการเรียนการสอนนักศึกษาแพทย์ที่ตรงกับความจำเป็นและความต้องการของสถาบัน ความต้องการของพื้นที่ที่สถาบันผลิตแพทย์รับผิดชอบและความต้องการของประเทศ ผลการดำเนินงานที่ผ่านมา สถาบันการผลิตแพทย์ได้มีการพัฒนาศักยภาพในด้านต่าง ๆ เพิ่มมากขึ้น ทำให้ผลิตแพทย์เพื่อรองรับระบบสุขภาพได้ดียิ่งขึ้น โดยในปี พ.ศ. 2562 ผลิตแพทย์ได้จำนวนทั้งสิ้น 2,054 คน เป็นแพทย์ในโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ในส่วนความรับผิดชอบของกระทรวงสาธารณสุข 972 คน

(ดังแสดงใน รูปที่ 2)

รูปที่ 2 ผลผลิตแพทย์ในโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทยในส่วนความรับผิดชอบของกระทรวงสาธารณสุข (ข้อมูลจากกองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข)

ถึงแม้ในภาพรวมการผลิตแพทย์ของสถาบันการผลิตได้ทำให้มีจำนวนแพทย์เพิ่มมากขึ้น แต่ยังพบว่าสัดส่วนแพทย์ต่อประชากรในบางจังหวัดยังเกินค่าเฉลี่ยในภาพรวม (1:1,674) โดยพบว่า จังหวัดหนองบัวลำภู จังหวัดบึงกาฬ จังหวัดนครพนม จังหวัดกาฬสินธุ์ จังหวัดกำแพงเพชร จังหวัดยโสธร จังหวัดศรีสะเกษ จังหวัดกระบี่ จังหวัดอำนาจเจริญและสกลนคร ยังมีความขาดแคลนแพทย์อีกจำนวนมาก (ดังแสดงในรูปที่ 3 และรูปที่ 4)

รูปที่ 3 ข้อมูลสัดส่วนประชากรต่อแพทย์ทุกหน่วยงาน รวมถึงเอกชน รายจังหวัดใหม่ในปี 2562 (ข้อมูลจากกองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข)

รูปที่ 4 ข้อมูลแผนที่สัดส่วนประชากรต่อแพทย์ทุกหน่วยงานรวมถึงเอกชน รายจังหวัด 2562
(ข้อมูลจากกองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข)

การกระจายแพทย์ในภาพรวม พบว่า เขตสุขภาพที่ 3 8 9 10 และ 11 ยังมีความต้องการแพทย์เพื่อรองรับการบริการสุขภาพ ในขณะที่เขตสุขภาพที่ 2 5 7 และ 12 มีแนวโน้มของความขาดแคลนแพทย์ลดลง โดยเขตสุขภาพที่ 1 4 และ 6 มีสถานการณ์ของความขาดแคลนแพทย์อยู่ ยังไม่เป็นไปตามแผนการผลิตแพทย์ตามโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย พ.ศ. 2556-2560 ที่กำหนดให้อัตราส่วนแพทย์ต่อประชากรเท่ากับ 1:1,500 (ดังแสดงในรูปที่ 5)

รูปที่ 5 ข้อมูลสัดส่วนประชากรต่อแพทย์ ทุกหน่วยงานรวมถึงเอกชน แยกตามเขตสุขภาพ (ข้อมูลจากกองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข)

1.6 นโยบายการส่งเสริมการเป็นศูนย์กลางการแพทย์ในระดับนานาชาติ (Medical Hub) ส่งผลให้มีการขยายตัวของศูนย์ความเป็นเลิศทางการแพทย์ของโรงพยาบาลสังกัดมหาวิทยาลัย และโรงพยาบาลเอกชนขนาดใหญ่ เพื่อรองรับการให้บริการชาวต่างชาติ ซึ่งจะส่งผลให้มีความต้องการแพทย์และพยาบาล โดยเฉพาะผู้ที่มีทักษะสูง เพื่อให้สามารถตอบสนองความต้องการของผู้ป่วย และการให้บริการในระดับมาตรฐานสากล ส่งผลให้เกิดการเคลื่อนย้ายกำลังคนจากภาครัฐสู่เอกชน โดยเฉพาะแพทย์และพยาบาล ทำให้เกิดการขาดแคลนและภาระงานที่เพิ่มขึ้นของแพทย์ในภาครัฐ อีกทั้ง การขยายตัวของ Medical Hub อย่างรวดเร็วนี้ จะต้องมีแผนรองรับผลกระทบโดยรวมของประเทศอย่างมีประสิทธิภาพ กลไกกำกับมาตรฐานการดูแลรักษา และกลไกในการรักษาทรัพยากรให้กลับสู่ภาครัฐ เนื่องจากปัญหาสำคัญที่สุดของระบบของประเทศไทย คือ อัตราเฉลี่ยบุคลากรโดยรวม
เมื่อเทียบกับจำนวนประชากรไทยที่ต้องดูแล ยังถือว่ามีจำนวนแพทย์ค่อนข้างต่ำ แต่ยังต้องดูแลผู้ป่วยต่างชาติเพิ่มขึ้น ส่งผลให้เกิดการขาดแคลนแพทย์ในภาครัฐอย่างรุนแรงขึ้น ดังนั้น โครงการผลิตแพทย์เพิ่มนี้จะเป็นส่วนช่วยในการสร้างความพร้อมของระบบ Medical Hub สร้างบุคลากรชดเชย รวมถึงสร้างความพร้อมและความเข้มแข็งในเชิงกำลังคนด้านสุขภาพ

1.7 แนวโน้มความต้องการแพทย์

การบริการสุขภาพที่ได้มาตรฐานและมีคุณภาพ จำเป็นต้องมีการวางแผนและบริหารจัดการกำลังคนด้านสุขภาพให้เพียงพอและสามารถตอบสนองต่อความต้องการด้านสุขภาพของประชาชน พร้อมเผชิญกับสถานการณ์ความเปลี่ยนแปลงด้านสุขภาพในสังคมไทย ทั้งการเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ แนวโน้มโรคเรื้อรัง โรคติดต่อที่ยังเป็นปัญหา โรคติดต่ออุบัติใหม่ ภัยพิบัติต่าง ๆ เป็นต้น การวางแผนกำลังคนด้านสุขภาพ ไม่ใช่แค่การผลิตเพื่อเพิ่มปริมาณกำลังคนเข้าสู่ระบบเท่านั้น หากแต่ต้องวางแผนทั้งระบบ ตั้งแต่การผลิต การกระจายและการคงอยู่ของกำลังคน เพราะการวางแผนที่ไม่เหมาะสมอาจนำไปสู่ความขาดแคลนหรือการกระจายที่ไม่เหมาะสม จนทำให้เกิดปัญหาบุคลากรเกินความต้องการของประเทศ หรือบุคลากรกระจุกตัวอยู่เฉพาะ
ในเขตเมืองมากกว่าอยู่ในพื้นที่

นอกจากจะผลิตแพทย์ให้เพียงพอเพื่อลดความเหลื่อมล้ำในพื้นที่ห่างไกลแล้ว การเตรียมคนเพื่อรองรับการแข่งขัน และการพัฒนาประเทศเข้าสู่ Thailand 4.0 จะต้องมีการพัฒนาทุก ๆ ด้าน การพัฒนาทางการแพทย์และสาธารณสุขก็เป็นอีกด้านหนึ่งของยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ซึ่งมีแผนพัฒนาให้ประเทศไทยเป็น Medical Hub การที่ประเทศไทยจะยังคงความเป็นผู้นำทางการแพทย์เพื่อให้บริการทางการแพทย์ (Service Hub) แก่ประชาชนไทยและผู้มารับบริการจากต่างประเทศ ประเทศไทยจะต้องคงความเป็นผู้นำทางวิชาการ (Academic Hub) ซึ่งต้องวางแผนการสร้างบุคลากรทางการแพทย์ทั้งในระดับแพทยศาสตรบัณฑิต และผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางในสาขาต่าง ๆ อย่างต่อเนื่องและเพียงพอต่อความต้องการของประเทศ และได้มาตรฐานสากล จากเหตุผลดังกล่าวข้างต้นจึงสามารถสรุปแนวโน้มความต้องการแพทย์ในอนาคตได้ ดังนี้

1) การผลิตแพทย์เพื่อแก้ปัญหาขาดแคลนและแก้ปัญหาการกระจาย ลดความเหลื่อมล้ำในพื้นที่ห่างไกลโดยกระทรวงสาธารณสุข เป็นหน่วยงานหลักในการจัดบริการด้านสาธารณสุขให้แก่ประชาชนทั่วประเทศ ทั้งในด้านการสาธารณสุข การป้องกันโรค การรักษาพยาบาล และการฟื้นฟูสภาพ ตั้งแต่ระดับปฐมภูมิจนถึงระดับตติยภูมิในปี พ.ศ.2555 กระทรวงสาธารณสุขได้มีการดำเนินการจัดทำแผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพ (Service Plan) ภายใต้หลักการเครือข่ายบริการที่ไร้รอยต่อ (Seamless Heath Network) ที่มีความเชื่อมโยงตั้งแต่ระบบบริการปฐมภูมิ จนถึงศูนย์เชี่ยวชาญระดับสูง การแบ่งเขตสุขภาพเพื่อให้แบ่งการดูแลประชาชนอย่างเหมาะสม(Economy of Scale) โดยให้แต่ละเขตสุขภาพครอบคลุมสถานบริการ 4 – 8 จังหวัด และดูแลประชากรประมาณ 3 – 5 ล้านคน รวมทั้งสิ้น 12 เขตสุขภาพ และกรุงเทพมหานคร มีการดำเนินการพัฒนาศักยภาพสถานบริการแต่ละระดับให้เป็นตามความขีดความสามารถที่กำหนด รวมทั้งมีระบบการส่งต่อภายในเครือข่าย (Referral Hospital Cascade) เพื่อให้สามารถดูแลประชาชนได้เบ็ดเสร็จภายในเครือข่าย (Self–Contain) สร้างการเข้าถึงบริการของประชาชนได้อย่างทั่วถึง เป็นธรรม ลดความเหลื่อมล้ำ โดยกรอบการดำเนินการที่สำคัญคือ การพัฒนาศักยภาพของสถานบริการให้เป็นไปตามขีดความสามารถที่ควรเป็น และการพัฒนาระบบบริการเพื่อรองรับและแก้ไขปัญหาสุขภาพที่สำคัญของประเทศซึ่งได้กำหนดไว้เบื้องต้นที่ 13 สาขา ได้แก่ 1) สาขาโรคหัวใจ 2) สาขาโรคมะเร็ง 3) สาขาอุบัติเหตุและฉุกเฉิน 4) สาขาทารกแรกเกิด 5) สาขาสุขภาพจิต 6) 5 สาขาหลัก (สูติ – นารีเวชกรรม ศัลยกรรม อายุรกรรม กุมารเวชกรรม และออร์โธปิดิกส์) 7) สาขาระบบบริการปฐมภูมิและ สุขภาพอำเภอ 8) สาขาสุขภาพช่องปาก 9) สาขาตา 10) สาขาไต 11) สาขาโรคไม่ติดต่อ 12) สาขาการแพทย์ แผนไทยและการแพทย์ผสมผสาน และ 13) สาขาการรับบริจาคและปลูกถ่ายอวัยวะ

เป้าหมายในการดำเนินการระบบบริการสุขภาพ (Service Plan) คือ ลดอัตราการป่วย ลดอัตราการตาย ลดความแออัด และลดระยะเวลารอคอย โดยกระบวนการดำเนินการจะวิเคราะห์ส่วนขาด (Gap Analysis) และวางแผนสนับสนุนเพื่อให้มีศักยภาพในการดำเนินการจัดบริการสุขภาพให้เป็นไปตามเป้าหมายที่กำหนดโดยผลผลิตของการผลิตแพทย์ในอนาคตจะกลับเข้าไปสู่ระบบการบริการแบบ Service Plan

2) ความต้องการแพทย์ที่ต้องให้รู้บริบทของชุมชน ทำงานในชุมชนได้อย่างยาวนาน จึงมีความจำเป็นที่ต้องปรับหลักสูตรการผลิตกำลังคนด้านสุขภาพในอนาคต โดยสถาบันการผลิตต้องปฏิรูปกระบวนการจัดการเรียนการสอนให้เน้นเรื่อง Transformative Education โดยเฉพาะการผลิตแพทย์เพื่อกระทรวงสาธารณสุข ควรมีการปรับปรุงหลักสูตรให้เป็น Transformative Education เน้นการใช้ชุมชนเป็นฐานการเรียนรู้ (Communitybased learning) เพื่อให้เกิดความผูกพันกับชุมชน (Community Engaged Medical Education (CEME) การเรียนรู้ระบบสุขภาพมีทักษะทางคลินิกที่พร้อมปฏิบัติงานได้จริง และได้ออกไปเรียนรู้จากชุมชนเป็นระยะตั้งแต่ชั้นปีต้น ๆ ทั้งนี้เพื่อให้ได้ผลผลิตบัณฑิตแพทย์ที่เป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลง (Change Agent) สามารถอยู่ปฏิบัติงานและพัฒนาระบบสาธารณสุขได้อย่างยาวนาน

3) การผลิตแพทย์เพื่อรองรับนโยบายการส่งเสริมการเป็นศูนย์กลางการแพทย์ในระดับภูมิภาค (Medical Hub) เพื่อรองรับการให้บริการชาวต่างชาติ สร้างรายได้ให้กับประเทศ

4) การผลิตแพทย์เพื่อรองรับยุทธศาสตร์การจัดตั้งศูนย์ความเป็นเลิศทางการแพทย์ (Excellent Center) โดยกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องร่วมกันจัดทำยุทธศาสตร์การจัดตั้งศูนย์ความเป็นเลิศทางการแพทย์ สถาบันทางการแพทย์ และสถาบันการศึกษาต่าง ๆ ในภาพรวมของประเทศ ในระยะยาว (5 – 10 ปี) ประกอบด้วย 3 ยุทธศาสตร์หลัก ดังนี้

(1) ยุทธศาสตร์การสร้างความสามารถในการแข่งขันระหว่างประเทศ (Competitive advantage) เพื่อเพิ่มการให้บริการด้วยเทคโนโลยีใหม่ การผลิตแพทย์เฉพาะทาง การวิจัยในระดับสากลและองค์ความรู้ใหม่

(2) ยุทธศาสตร์การสร้างความเข้มแข็งให้กับระบบสุขภาพ (Service System Strengthening) เพื่อลดการส่งต่อนอกเขตสุขภาพ การพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ ๆ การผลิตแพทย์เชี่ยวชาญและเฉพาะทาง

(3) ยุทธศาสตร์การลดความเหลื่อมล้ำของสถานบริการ (Inclusive Growth) เพื่อลดความเหลื่อมล้ำของสถานบริการ ปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานของสถานบริการทุกแห่ง จัดสรรทรัพยากรในระบบให้กับเขตสุขภาพ โดยแต่ละยุทธศาสตร์ แบ่งเป็น 3 ด้าน คือ ด้านบริการ ด้านผลิตบุคลากร และด้านวิจัย ซึ่งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องร่วมกันจัดทำรายละเอียด กำหนดเป้าหมายการดำเนินงานและจัดทำแผนปฏิบัติการรองรับยุทธศาสตร์ การจัดตั้งศูนย์ความเป็นเลิศทางการแพทย์ สถาบันทางการแพทย์ และสถาบันการศึกษาต่าง ๆ ในภาพรวมของประเทศ ให้มีความชัดเจน เหมาะสม สอดคล้องกับบริบทของแต่ละพื้นที่ โดยจัดทำเป็นคู่มือแนวทางปฏิบัติซึ่งจะมีเกณฑ์มาตรฐานและค่าเป้าหมายความเป็นเลิศทางการแพทย์ในแต่ละระดับกำหนดไว้นำไปสู่การลดความเหลื่อมล้ำ ของสถานบริการสุขภาพ

1.8 แผนความต้องการแพทย์ของกระทรวงสาธารณสุขจนถึงปี พ.ศ. 2570 ประเทศไทยประสบภาวะการขาดแคลนแพทย์มาโดยตลอดทั้งในภาพรวม และในระดับภูมิภาคต่าง ๆ ดังนั้น การแก้ปัญหาการขาดแคลนแพทย์จึงจำเป็นต้องพิจารณาเป็นองค์รวมของประเทศ ทั้งเชิงปริมาณและคุณภาพ และมีการดำเนินการที่เชื่อมโยงกัน ทั้งในด้านการวางแผนการผลิตแพทย์ตามความต้องการของทุกภาคส่วนของประเทศ รูปแบบการผลิต การพัฒนา การดำรงรักษาแพทย์ในระบบสาธารณสุขของประเทศจากข้อมูลจำนวนแพทย์ของแพทยสภาในปี 2563 ประเทศไทยมีจำนวนแพทย์ในทะเบียนแพทยสภารวมทั้งสิ้น 66,139 คน1 โดยคาดว่ายังประกอบวิชาชีพอยู่รวมจำนวน 61,279 คน เมื่อวิเคราะห์ความต้องการแพทย์ของระบบบริการสุขภาพ พบว่าระบบบริการสุขภาพยังมีความต้องการแพทย์เพิ่มเติม ดังนั้น จึงมีความจำเป็นที่จะต้องมีการวางแผนผลิตแพทย์เพิ่มขึ้น เพื่อให้เพียงพอต่อความต้องการทั้งภาครัฐและภาคเอกชน จากนโยบายการจัดตั้ง “คลินิกหมอครอบครัว (PCC: Primary care cluster)” ที่มีแพทย์เฉพาะทางด้านเวชศาสตร์ครอบครัว (family doctor) และทีมสหวิชาชีพ ดูแลประชาชน 10,000 คนต่อหนึ่งทีม เพื่อดูแลสุขภาพให้กับคนไทยทุกคนทั่วประเทศตามพระราชบัญญัติระบบสุขภาพปฐมภูมิ มีความต้องการแพทย์ในปี 2572 ทั้งสิ้น 6,500 คน จึงส่งผลให้มีความต้องการบุคลากรทางการแพทย์มากยิ่งขึ้น เพื่อให้บริการด้านสุขภาพแก่ประชาชนให้เข้าถึงการบริการที่มีคุณภาพมาตรฐานได้อย่างทั่วถึง เท่าเทียม ในอัตราส่วนแพทย์ต่อประชากร 1:1,100 ตามที่กระทรวงสาธารณสุขกำหนดไว้ จึงจำเป็นต้องขอรับการสนับสนุนงบประมาณในการผลิตแพทย์ครอบคลุมทั้งแผนการรับปกติและโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย เพื่อบรรเทาปัญหาความขาดแคลนและกระจายแพทย์สู่ชนบท

กระทรวงสาธารณสุข มีภารกิจดูแลประชาชนกว่าร้อยละ 80 ของประเทศ จึงได้มีการคาดการณ์ความต้องการแพทย์ของสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข เมื่อคิดจากค่า FTE ณ ปัจจุบัน ในอีก 10 – 20 ปีข้างหน้า ควรมีแพทย์ทั้งสิ้น 45,261 คน เพื่อรองรับสังคมผู้สูงอายุ โรคอุบัติใหม่ ฯลฯ ซึ่งจะเห็นว่ายังมีส่วนต่างถึง 20,878 คน ประกอบกับรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ปี พ.ศ.2559 มาตรา 258 ช. (5) “ให้มีระบบการแพทย์ปฐมภูมิที่มีแพทย์เวชศาสตร์ครอบครัวดูแลประชาชนในสัดส่วนที่เหมาะสม”กระทรวงสาธารณสุข จึงได้เตรียมพร้อมปฏิรูประบบบริการสาธารณสุขของไทย ด้วยการจัดตั้ง “คลินิกหมอครอบครัว (PCC: Primary care cluster)” ที่มีแพทย์เฉพาะทางด้านเวชศาสตร์ครอบครัว (family doctor) และทีมสหวิชาชีพ ดูแลประชาชน 10,000 คนต่อหนึ่งทีม เพื่อดูแลสุขภาพให้กับคนไทยทุกคนทั่วประเทศ คลินิกหมอครอบครัวเป็นยุทธศาสตร์ที่สำคัญของการปฏิรูประบบสาธารณสุขไทย เป็นการส่งแพทย์เฉพาะทางด้านเวชศาสตร์ครอบครัวลงปฏิบัติงานในระดับตำบลเพื่อดูแลคนไทยทุกคนเป็นครั้งแรกในประเทศไทย ให้ครอบคลุมคนไทยทั่วทั้งประเทศภายใน 10 ปี และหากสามารถทำได้สำเร็จจะเป็นการพลิกโฉมระบบสาธารณสุขของประเทศไทยอีกครั้ง สอดคล้องตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ1

(ข้อมูลจากสำนักงานเลขาธิการแพทยสภา กรกฎาคม 2563)

แห่งราชอาณาจักรไทย ปี พ.ศ.2559 กล่าวโดยสรุป ปัจจุบันจะพบว่าประเทศไทยยังมีจำนวนแพทย์ต่อประชากรในขนาดที่ไม่เพียงพอ เมื่อเทียบกับเป้าหมายที่ควรจะเป็นคือ 1 : 1,500 คน และในขณะเดียวกันการกระจายตัวของแพทย์ยังไม่เหมาะสมถึงแม้ว่าแนวโน้มการกระจายตัวจะดีขึ้นมากเมื่อเทียบกับในอดีต เพื่อเป็นการแก้ปัญหาเรื่องการกระจายตัวของแพทย์ได้อย่างยั่งยืนและการมีประสิทธิภาพรวมถึงการพัฒนาในด้านอื่น ๆ กระทรวงสาธารณสุข จึงได้มีการจัดทำแผนยุทธศาสตร์ 20 ปี ด้านสาธารณสุขเพื่อปฏิรูประบบบริการสุขภาพแบ่งออกเป็น 4 ยุทธศาสตร์ได้แก่

1) Promotion & Prevention Excellence (ส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคเป็นเลิศ) ประกอบด้วยแผนงาน 1.1 พัฒนาคุณภาพชีวิตคนไทยทุกกลุ่มวัย 1.2 การป้องกันควบคุมโรคและภัยสุขภาพ 1.3 ความปลอดภัยด้านอาหารและลดปัจจัยเสี่ยงต่อโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง 1.4 การบริหารจัดการสิ่งแวดล้อม

2) Service Excellence (บริการเป็นเลิศ) ประกอบด้วยแผนงาน 2.1 การพัฒนาระบบการแพทย์ปฐมภูมิ
2.2 การพัฒนาระบบบริการสุขภาพ 2.3 ศูนย์ความเป็นเลิศทางการแพทย์ 2.4 ศูนย์กลางสุขภาพนานาชาติ และเขตเศรษฐกิจพิเศษ

3) People Excellence (บุคลากรเป็นเลิศ) 3.1 การวางแผนความต้องการอัตรากำลังคน 3.2 การผลิตและพัฒนากำลังคน 3.3 การพัฒนาประสิทธิภาพระบบบริหารจัดการกำลังคนด้านสุขภาพ 3.4 การพัฒนาเครือข่ายภาคประชาชนและภาคประชาสังคมด้านสุขภาพ

4) Governance Excellence (บริหารจัดการเป็นเลิศด้วยธรรมาภิบาล) 4.1 ระบบข้อมูลสารสนเทศด้านสุขภาพ 4.2 ระบบหลักประกันสุขภาพ 4.3 ความมั่นคงด้านยาและเวชภัณฑ์และการคุ้มครองผู้บริโภค 4.4 ระบบธรรมาภิบาล

นอกจากแผนยุทธศาสตร์ดังกล่าวแล้ว เมื่อพิจารณาถึงแผนอัตรากำลังแพทย์ในช่วง 10-20 ปีข้างหน้าของกระทรวงสาธารณสุขในการรองรับการบริการสังคมผู้สูงอายุ โรคที่มีความซับซ้อน รูปแบบการให้บริการตาม Service Plan ที่ครอบคลุมทั้ง Community Care, Advance Care และ Academic Care พบว่ายังมีความต้องการแพทย์รวมทั้งสิ้น 29,315 คน (ตารางที่ 3) โดยมีความต้องการแพทย์ Community Physician จำนวน 15,331 คน เพื่อให้เพียงพอต่อความต้องการของภาครัฐและภาคเอกชน เพื่อให้บริการด้านสุขภาพแก่ประชาชนให้เข้าถึงการบริการที่มีคุณภาพมาตรฐานได้อย่างทั่วถึง เท่าเทียม

ตารางที่ 1 แผนความต้องการกำลังคน 10 – 20 ปีข้างหน้า เพื่อรองรับสังคมผู้สูงอายุ/ NCD/ Service Plan model ที่ครอบคลุมทั้ง Community care/ Advance care and Academic care

จากแผนยุทธศาสตร์และทิศทางการดำเนินงานดังกล่าว จึงมีความจำเป็นต้องผลิตแพทย์เพิ่ม เพื่อให้แพทย์เพียงพอต่อการให้บริการรักษาพยาบาลทั่วไปของประเทศ ซึ่งในแต่ละปีจะมีแพทย์ศึกษาต่อเพิ่มเติมเป็นแพทย์ผู้เชี่ยวชาญสาขาต่าง ๆ เช่น ศัลยศาสตร์ อายุรศาสตร์ สูติศาสตร์ กุมารเวชศาสตร์ และเป็นแพทย์ผู้เชี่ยวชาญต่อยอด เช่น อายุรแพทย์โรคหัวใจ ศัลยแพทย์ผ่าตัดหัวใจ ผ่าตัดสมอง เป็นต้น ซึ่งจะมีผู้ศึกษาต่ออีกมากกว่า 1,500 คนต่อปี ทำให้สัดส่วนแพทย์ที่ดูแลประชาชนทั่วไปเหลือในระบบน้อยลงและความต้องการผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางที่เพิ่มขึ้น เนื่องจากรัฐบาลและกระทรวงสาธารณสุข มีการพัฒนาระบบการบริการเป็น 13 Service Plan ตามกลุ่มโรค และมี 5 Excellence Center ซึ่งต้องใช้แพทย์ผู้เชี่ยวชาญจำนวนมาก ทั้งนี้ยังไม่ได้รวมถึงความต้องการของแพทย์ในโรงเรียนแพทย์ แพทย์ทหาร 3 เหล่าทัพ แพทย์ตำรวจ โรงพยาบาลของกรุงเทพมหานคร และโรงพยาบาลเอกชน จึงมีความจำเป็นที่ต้องผลิตแพทย์เพิ่มอย่างต่อเนื่อง โดยจัดทำโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทยปี 2561-2570 ซึ่งเป็นโครงการขยายต่อเนื่องจากโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย พ.ศ.2556-2560 ที่สิ้นสุดลง โดยมุ่งหวังที่จะเติมเต็มระบบบริการ แก้ปัญหาการกระจายแพทย์ และสร้างความสามารถในการแข่งขันระหว่างประเทศ (Competitive advantage) เพื่อเสริมสร้างระบบสุขภาพของประเทศให้มีความเข้มแข็ง (Service system strengthening) ต่อไป

ตารางที่ 2 ภาพรวมเป้าหมายการรับนักศึกษาแพทย์ของโครงการผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อชาวชนบท

1.9 ความคืบหน้าการดำเนินงานเพิ่มเติมตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 26 มีนาคม 2562 (โครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการเฉพาะในระยะที่ 1 พ.ศ. 2561 – 2564)

1) การทบทวนการเป็นนักศึกษาคู่สัญญาของนักศึกษาวิชาแพทยศาสตร์

1.การผลิตแพทย์เพื่อรองรับระบบสุขภาพได้มีการกำหนดมาตรการเพื่อให้เกิดการกระจายแพทย์ไปปฏิบัติงานในพื้นที่ต่าง ๆ ทั่วประเทศ โดยอาศัยกระบวนการคู่สัญญา ซึ่งนักศึกษาแพทย์เมื่อสำเร็จการศึกษาแล้วจะต้องปฏิบัติงานชดใช้ทุนในสถานที่ปฏิบัติงานตามที่คณะกรรมการจัดสรรแพทย์เป็นผู้กำหนด การกระจายแพทย์ด้วยมาตรการบังคับชดใช้ทุน ในฐานะคู่สัญญาดำเนินการมากว่า 40 ปี โดยคณะรัฐมนตรีได้ประชุมปรึกษาเมื่อวันที่ 17 เมษายน 2516 ลงมติให้แก้ไขสัญญาการเป็นนักศึกษาเพื่อศึกษาวิชาแพทยศาสตร์ โดยเพิ่มจำนวนเงินที่จะต้องชดใช้ในกรณีผิดสัญญาจาก 200,000 บาท (สองแสนบาทถ้วน) เป็น 400,000 บาท (สี่แสนบาทถ้วน) และให้ชำระเงินจำนวนดังกล่าวทั้งหมดในทันทีเมื่อมีการผิดสัญญา ค่าปรับกรณีผิดสัญญาดังกล่าวได้ถูกนำมาใช้ตั้งแต่ปี 2516 จนถึงปัจจุบัน

2.เนื่องจากสภาวะเศรษฐกิจและสังคมในปัจจุบัน เมื่อเปรียบเทียบค่าเงิน 400,000 บาท กับค่าเงินในปัจจุบันนับว่าน้อยมาก ประกอบกับเงินที่รัฐบาลอุดหนุนการจัดการเรียนการสอนนักศึกษาแพทย์ต่อคนในโครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบทตลอดระเวลา 6 ปี เป็นงบดำเนินงาน 1,800,000 บาท (หนึ่งล้านแปดแสนบาทถ้วน)และงบลงทุนอีก 2,000,000 (สองล้านบาทถ้วน) รวมเป็นเงินทั้งสิ้น 3,800,000 บาท (สามล้านแปดแสนบาทถ้วน) ต่อการผลิตนักศึกษาแพทย์หนึ่งคน

3.คณะอนุกรรมการจัดทำข้อเสนอการจัดสรรนักศึกษาแพทย์ผู้ทำสัญญาการเป็นนักศึกษาแพทย์ ได้มีการประชุมเมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2561 ได้พิจารณาการทบทวนสัญญาการเป็นนักศึกษาเพื่อศึกษาวิชาแพทยศาสตร์ทันตแพทยศาสตร์ เภสัชศาสตร์ ที่สำนักงานอัยการสูงสุดให้ข้อสังเกต ที่ประชุมได้มีความเห็นว่าการเพิ่มค่าปรับชดใช้ทุนของแพทย์คู่สัญญาซึ่งเดิมค่าปรับ 400,000 บาท ซึ่งมีการใช้มานานแล้ว จึงไม่เหมาะสมกับเศรษฐกิจและค่าเงินปัจจุบัน ควรมีการเพิ่มจำนวนค่าปรับชดใช้ทุน โดยมติที่ประชุมเห็นชอบกับวงเงินค่าปรับชดใช้ทุนจำนวน 1,800,000 บาท ทั้งนี้ต้องมีความคิดเห็นและข้อมูลสนับสนุนจาก กลุ่มสถาบันแพทยศาสตร์แห่งประเทศไทย (กสพท.) ด้วย

4.กลุ่มสถาบันแพทยศาสตร์แห่งประเทศไทย มีหนังสือที่ กสพท 128/2561 ลงวันที่ 7 พฤษภาคม 2561 เรื่อง ข้อคิดเห็นการเพิ่มค่าปรับชดใช้ทุนของนิสิตนักศึกษาแพทยศาสตร์ โดยกลุ่มสถาบันแพทยศาสตร์แห่งประเทศไทย มีความเห็นว่า จำนวนเงินค่าปรับชดใช้ทุนของนักศึกษาแพทยศาสตร์ ปัจจุบันไม่เหมาะสม สมควรมีการเปลี่ยนแปลงวงเงิน ควรปรับเพิ่มโดยคำนวณตามค่าใช้จ่ายจริง เป็นเงิน 4,475,604 บาท ต่อคน สำหรับหลักสูตร 6 ปี

5.คณะกรรมการพิจารณาจัดสรรนักศึกษาแพทย์ผู้ทำสัญญาการเป็นนักศึกษาแพทย์ ได้มีการจัดประชุมครั้งที่ 2/2561 เมื่อวันที่ 26 กรกฎาคม 2561 ได้พิจารณาการทบทวนค่าปรับชดใช้ทุนนักศึกษาแพทย์ 5 ล้านบาท โดยที่ประชุมได้มีมติเห็นควรเพิ่มค่าปรับจากจำนวน 400,000 บาท เป็นจำนวน 2,500,000 บาท และเพื่อให้มีการดำเนินการแก้ไขค่าปรับกรณีผิดสัญญานักศึกษาวิชาแพทยศาสตร์ และสัญญาการเป็นนักศึกษาวิชาแพทยศาสตร์ตามโครงการร่วมผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อชาวชนบท ให้เป็นไปตามมติของคณะกรรมการพิจารณาจัดสรรนักศึกษาแพทย์ผู้ทำสัญญาการเป็นนักศึกษาแพทย์ จาก 400,000 บาทเป็น 2,500,000 ล้านบาท จึงได้เสนอเรื่องให้สถาบันพระบรมราชชนก ซึ่งเดิมในขณะนั้นเป็นเลขานุการของคณะกรรมการจัดสรรแพทย์ผู้ทำสัญญาฯ ดำเนินการต่อไป ในขณะนี้ยังไม่มีความคืบหน้าเพิ่มเติมเนื่องจากสถาบันพระบรมราชชนกได้ปรับเปลี่ยนสถานะเป็นสถาบันอุดมศึกษาเฉพาะทางสังกัดกระทรวงสาธารณสุข

6.กระทรวงสาธารณสุข ได้มีการแต่งตั้งคณะกรรมการ (แก้ไขตำแหน่งแพทย์) ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อแก้ไขปัญหาในประเด็นที่เกี่ยวกับสัญญาการเป็นนักศึกษาแพทย์ของนักศึกษาแพทย์คู่สัญญา รวมถึงการแก้ไขปัญหาระเบียบคู่สัญญาที่สำคัญ เช่น
การให้ทุนการศึกษา การลาศึกษาต่อของตำแหน่งทางราชการอื่น ๆ ที่ไม่ใช่ตำแหน่งข้าราชการ เพื่อรองรับการเข้าปฏิบัติงานของนักศึกษาแพทย์ภายหลังสำเร็จการศึกษา หากในอนาคตอาจมีการปรับลดตำแหน่งข้าราชการลง

2) การแก้ไขปัญหาเรื่องการกระจายกำลังคนในพื้นที่ต่าง ๆ รวมทั้งการธำรงรักษาแพทย์ไว้ในระบบราชการ

ปัจจุบันสถานการณ์กำลังคนด้านสุขภาพของประเทศ ยังเป็นวิกฤตปัญหาที่สำคัญของระบบสุขภาพทั้งในเรื่องความขาดแคลนบุคลากรในสาขาต่าง ๆ การกระจายตัวที่ไม่เหมาะสมระหว่างในเมืองและชนบทสิ่งแวดล้อมในการปฏิบัติงานที่ไม่เอื้อต่อประสิทธิภาพของงาน ความสัมพันธ์ระหว่างผู้ให้บริการและผู้รับบริการเป็นต้น แม้ว่าทางภาครัฐจะมีแนวนโยบายต่าง ๆ ออกมาเพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว และได้ผลดีขึ้นในระดับหนึ่งก็ตาม ในขณะที่ความต้องการกำลังคนด้านสุขภาพของประเทศมีเงื่อนไขการเปลี่ยนแปลงภายใต้บริบทของความต้องการด้านสุขภาพของปัจเจกบุคคล การเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมทั้ง ด้านสังคม เศรษฐกิจการเมือง และความตื่นตัวของสังคมในการรับรู้ข้อมูลข่าวสาร ความคาดหวังในคุณภาพของการบริการในขณะที่ระบบสุขภาพที่มีความซับซ้อนมากขึ้น ทำให้มีข้อจำกัดเชิงนโยบายหลายประการที่กำลังคนด้านสุขภาพไม่สามารถปรับตัวให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

กระทรวงสาธารณสุข ได้มีการทบทวนปรับปรุงโครงสร้างและกรอบอัตรากำลังของหน่วยงานให้สอดคล้องกับบริบททางด้านสุขภาพที่มีการเปลี่ยนแปลงและมีแนวทางในการดำเนินงานการจัดสรรแพทย์และการธำรงรักษาไว้ซึ่งบุคลากร ดังนี้

2.1) การวางแผนกำลังคน

กระทรวงสาธารณสุขได้มีการกำหนดและวางแผนกำลังคนให้มีแพทย์เพียงพอต่อความต้องการในแต่ละพื้นที่เพื่อเป็นการแก้ปัญหาเรื่องการกระจายตัวของแพทย์ได้อย่างยั่งยืน มีการจัดสรรโควตาตามพื้นที่ขาดแคลนแพทย์ เช่นการจัดสรรแพทย์ในเขตสุขภาพที่ 8 โดยต้องสอดคล้องกับโครงการแพทย์เพิ่มพูนทักษะในแต่ละโรงพยาบาลโดยต้องไม่เกินศักยภาพที่แพทยสภาประเมินของโรงพยาบาลนั้น เพื่อให้สอดคล้องกับภารกิจและค่าใช้จ่ายของส่วนราชการ รวมถึงการกำหนดกรอบอัตรากำลังเพื่อใช้เป็นแนวทางในการวางแผนกำลังคนโดยหากในอนาคตข้างหน้ามีการปรับลดตำแหน่งข้าราชการลง ได้มีการเตรียมการจ้างงานตำแหน่งทางราชการในรูปแบบต่างๆเพื่อมาทดแทนตำแหน่งข้าราชการ มีการแต่งตั้งคณะกรรมการ(แก้ไขตำแหน่งแพทย์) เพื่อพิจารณาวางแผนการจ้างงานในรูปแบบต่างๆรวมถึงการแก้ไขปัญหาระเบียบคู่สัญญาที่สำคัญ เช่น การให้ทุนการศึกษา
การลาศึกษาต่อของตำแหน่งเหล่านี้ มีการกำหนดแนวทางการบริหารบุคคลหลังจากจัดตำแหน่งต่าง ๆให้เหมาะสม รวมถึงมีระบบสารสนเทศเพื่อการบริหารจัดการบุคลากรสาธารณสุขของสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ซึ่งจะเป็นระบบฐานข้อมูลที่สามารถเชื่อมโยงกันได้ทั้งส่วนกลางและส่วนภูมิภาค กรมในสังกัดกระทรวงสาธารณสุข รวมถึงหน่วยงานอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง ในการบูรณาการใช้ประโยชน์ร่วมกันในการวางแผนกำลังคนแต่ละพื้นที่ให้สอดคล้องกับความต้องการของระบบสุขภาพของประเทศต่อไป

2.2) การสรรหาและแต่งตั้งบุคลากร
การจัดสรรนักศึกษาแพทย์ผู้ทำสัญญาที่ต้องชดใช้ทุนกับกระทรวงสาธารณสุข มีแนวทางในการจัดสรร คือ

1.จัดสรรในปีแรก แพทย์ที่สำเร็จการศึกษาทุกคนต้องเข้าปฏิบัติงานโครงการแพทย์เพิ่มพูนทักษะในแต่ละโรงพยาบาลศูนย์ โรงพยาบาลทั่วไป ต้องรับแพทย์เข้าปฏิบัติงานไม่เกินศักยภาพที่แพทยสภาประเมินของโรงพยาบาลนั้น

2.จัดสรรแพทย์ที่สำเร็จการศึกษาให้ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ เต็มศักยภาพที่แพทยสภาประเมิน

3.จัดสรรแพทย์ที่สำเร็จการศึกษาให้ตามความขาดแคลนแพทย์รายจังหวัดในรูปแบบการบริหารของเขตสุขภาพ

4.ในส่วนของแพทย์โครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท (CPIRD) และโครงการกระจายแพทย์หนึ่งอำเภอ หนึ่งทุน (ODOD) ให้จัดสรรแพทย์ที่สำเร็จการศึกษาตามภูมิลำเนาในสัญญาการเป็นนักศึกษาแพทย์ ในกรณีแพทย์ CPIRD เกินโควตาจังหวัดในปีนั้น ๆ คณะกรรมการจัดสรรแพทย์ของกระทรวงสาธารณสุขจะพิจารณาจัดสรรให้ปฏิบัติงานภายในเขตสุขภาพเดียวกันกับจังหวัดภูมิลำเนา

2.3) การพัฒนาบุคลากร

ภายหลังจากที่กระทรวงสาธารณสุขดำเนินการได้จัดสรรแพทย์เพื่อปฏิบัติงานในหน่วยงานเรียบร้อยแล้ว กระทรวงสาธารณสุขมีนโยบายพัฒนาศักยภาพบุคลากร เช่น มีโครงการพัฒนาศักยภาพบุคลากรให้ได้รับการพัฒนาเพื่อให้เรียนรู้ระเบียบแบบแผนของทางราชการ เช่น โครงการฝึกอบรมการพัฒนาข้าราชการพลเรือนสามัญที่อยู่ระหว่างการทดลองปฏิบัติหน้าที่ราชการการอบรมสัมมนาร่วมกัน ในหลักสูตรการเป็นข้าราชการที่ดี และโครงการพัฒนาศักยภาพอื่น ๆ ซึ่งในทุก ๆ ปีหน่วยงานภายในสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุขจะมีการสำรวจความต้องการในการฝึกอบรมและพัฒนาบุคลากรเพื่อให้ตรงตามความต้องการของบุคลากร

กรณีแพทย์ที่ยังสอบไม่ผ่านใบประกอบวิชาชีพเวชกรรม กระทรวงสาธารณสุขจะบรรจุแพทย์ในตำแหน่งนักวิชาการสาธารณสุข และได้จัดสรรให้ปฏิบัติงานที่ศูนย์แพทยศาสตรชั้นคลินิก ที่มีอยู่ทุกเขตสุขภาพ รวม 37 แห่ง เพื่อให้แพทย์ที่ยังสอบไม่ผ่านใบประกอบใบวิชาชีพเวชกรรมพัฒนาศักยภาพทางด้านวิชาการ เพื่อเตรียมการสอบใบประกอบวิชาชีพเวชกรรมต่อไป ส่วนแพทย์ที่มีใบประกอบวิชาชีพเวชกรรมที่ได้รับการบรรจุราชการทุกคนจะได้รับการพัฒนาด้านวิชาการ และหัตถการตามหลักสูตรแพทย์เพิ่มพูนทักษะของแพทยสภา เป็นเวลา 1 ปี ในโรงพยาบาลที่มีคุณสมบัติเหมาะสมและผ่านการตรวจประเมินของแพทยสภาแล้ว ในแต่ละปีกระทรวงสาธารณสุขได้จัดสรรตำแหน่งแพทย์ประจำบ้านในทุกสาขา และอนุสาขา ตามที่แพทยสภากำหนด ปีละกว่า 1,500 ตำแหน่ง เพื่อให้แพทย์ที่ปฏิบัติงานทั้งในโรงพยาบาลศูนย์ โรงพยาบาลทั่วไป รวมถึงโรงพยาบาลชุมชน สามารถเข้าศึกษาฝึกอบรมเพื่อเป็นแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ตอบสนองการจัดบริการตาม service plan และระบบสุขภาพปฐมภูมิ ของเขตสุขภาพ

2.4) การพัฒนาคุณภาพชีวิต

มีการกำหนดแนวทางการขับเคลื่อนความสุขของกระทรวงจากยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ได้กำหนดประเด็นยุทธศาสตร์การขับเคลื่อนไว้ 4 ประเด็น ประกอบด้วย การสร้างเสริมสุขภาพ ป้องกันโรค และคุ้มครองผู้บริโภคเป็นเลิศ (Prevention Promotion & Protection Excellence) การบริการเป็นเลิศ (Service Excellence) บุคลากรเป็นเลิศ (People Excellence) และการบริหารเป็นเลิศด้วยธรรมาภิบาล (Governance Excellence) ซึ่งการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ดังกล่าว ข้างต้นให้บรรลุเป้าหมายได้นั้น ปัจจัยหลักสำคัญคือบุคลากรกระทรวงสาธารณสุข ซึ่งเป็นทรัพยากรบุคคลที่มีคุณค่ามีความสำคัญต่อความสำเร็จขององค์กร จึงควรต้องได้รับการดูแลและพัฒนา ตลอดจนเตรียมความพร้อม เพื่อการดำเนินการตามแผนกลยุทธ์ให้บรรลุตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ และสามารถบริหารการเปลี่ยนแปลงให้ประสบความสำเร็จสร้างคุณค่าให้แก่องค์กร ทั้งนี้การสรรหา คัดเลือก และการธำรงรักษาคนดี คนเก่งนั้น ถือได้ว่า เป็นตัวแปรสำคัญที่ทำให้องค์กรมีการพัฒนาเติบโตและก้าวหน้าได้อย่างยั่งยืนประเด็นยุทธศาสตร์บุคลากรเป็นเลิศ (People Excellence) มีเป้าหมายที่จะให้กำลังคนด้านสุขภาพ เป็นคนดีมีคุณค่า และมีความผาสุกในการทำงาน เพื่อให้ปฏิบัติงานอยู่ในชุมชนอย่างมีความสุข และยั่งยืน

2.5) การประเมินผลการปฏิบัติงาน

กระทรวงสาธารณสุขได้มีการกำหนดให้มีการประเมินผลการปฏิบัติราชการเพื่อเป็นการเลื่อนระดับและความก้าวหน้าในวิชาชีพด้านการแพทย์ เพื่อเป็นแรงจูงใจให้คงอยู่ในระบบราชการอย่างยั่งยืน โดยในสายงานแพทย์สามารถเลื่อนลำดับในประเภทวิชาการได้ถึงระดับเชี่ยวชาญทุกตำแหน่ง

2.6) การส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมในองค์กร

กระทรวงสาธารณสุขจึงได้มีการดำเนินการจัดทำแผนปฏิบัติการส่งเสริมคุณธรรม เช่น การดำเนินโครงการอบรมคุณธรรมเชิงสัมพันธ์ตามศาสตร์พระราชาจิตอาสาปลูกความดีด้วยหัวใจ การดำเนินกิจกรรมสร้างตระหนักและปลุกจิตสำนึกในความรับผิดชอบต่อหน้าที่ และกิจกรรมยกย่องเชิดชูบุคลากรที่มีคุณธรรมดีเด่น ทั้งนี้ เพื่อให้การปฏิบัติงานของแพทย์เป็นไปตามมาตรฐานวิชาชีพและคุณธรรมจริยธรรมที่พึงประสงค์

3) การกำหนดแนวทางความร่วมมือกับภาคเอกชนในการผลิตบุคลากรสาขาแพทย์และสาขาวิชาชีพอื่นที่ยังขาดแคลน ให้สอดคล้องกับความต้องการในภาพรวมทั้งระบบ รวมทั้งสนับสนุนการเป็นศูนย์กลางทางการแพทย์ครบวงจร (Medical Hub) ของประเทศ

กระทรวงสาธารณสุขได้ตอบสนองต่อการกำหนดแนวทางความร่วมมือกับภาคเอกชนในการผลิตบุคลากรสาขาแพทย์ โดยการดำเนินงานการพัฒนาศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิก นอกโครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบทเพื่อกำหนดแนวทางและมาตรการการดำเนินงานเกี่ยวกับโรงพยาบาลในสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุขเป็นโรงพยาบาลในการจัดการเรียนการสอนของศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิกนอกโครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท ให้มีแนวทาง มาตรการการดำเนินงานที่มีความชัดเจน สอดคล้องกับภารกิจและศักยภาพของโรงพยาบาลในสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข เป็นการป้องกันผลกระทบต่าง ๆ ทั้งต่อภาระงานบริการแก่ผู้ป่วยหรือผู้มารับบริการ รวมถึงความเสี่ยงในเรื่องความปลอดภัยของผู้ป่วยที่อาจจะเกิดขึ้นจากการจัดบริการและการจัดการเรียนการสอน ระบบการบริหารจัดการด้านการเงิน ระบบการบริหารทรัพยากรบุคคลอาจารย์แพทย์ บุคลากรสายสนับสนุน และด้านอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง ดังนั้นกระทรวงสาธารณสุข โดยสำนักงานบริหารโครงการร่วมผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อชาวชนบทจึงได้แต่งตั้งคณะกรรมการพัฒนาศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิกนอกโครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบทขึ้นเพื่อ

1.กำหนดแนวทาง หลักเกณฑ์ การพิจารณาโรงพยาบาลในสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุขเป็นโรงพยาบาลในการจัดการเรียนการสอนของศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิกนอกโครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท

2.พิจารณาเรื่องการให้โรงพยาบาลในสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข เป็นโรงพยาบาลในการจัดการเรียนการสอนของศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิกนอกโครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท

3.เสนอความเห็น ผลการพิจารณาเรื่องการให้โรงพยาบาลในสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุขเป็นโรงพยาบาลในการจัดการเรียนการสอนของศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิกนอกโครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท ให้ปลัดกระทรวงสาธารณสุขพิจารณา

4.กำกับ ติดตาม ประเมินผล รวมทั้งแก้ไขปัญหาอุปสรรค ในการให้โรงพยาบาลในสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุขเป็นโรงพยาบาลในการจัดการเรียนการสอนของนิสิต/นักศึกษาแพทย์นอกโครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท เพื่อให้ผลการดำเนินการเป็นไปตามเป้าหมายและวัตถุประสงค์ โดยกำหนดขั้นตอนการดำเนินงานการพัฒนาศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิก นอกโครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท โดยให้แต่ละคณะแพทยศาสตร์ หรือโรงพยาบาลที่มีความประสงค์จะดำเนินการขอทำความร่วมมือให้กระทรวงสาธารณสุขเป็นโรงพยาบาลร่วมผลิตแพทย์ ดำเนินการส่งโครงการการขอความร่วมมือเข้ามายังกระทรวงสาธารณสุขเพื่อพิจารณาโดยมีขั้นตอน ดังนี้

1.ส่งหนังสือแจ้งให้คณะแพทยศาสตร์ดำเนินการจัดทำโครงการเพื่อขอสนับสนุนความร่วมมือ

2.คณะแพทยศาสตร์จัดส่งโครงการมายัง สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุขเพื่อพิจารณา

3.คณะกรรมการพัฒนาศูนย์แพทย์ฯ พิจารณาโครงการฯ ให้เป็นไปตามเกณฑ์ฯแบ่งออกเป็น 4 หมวด ประกอบด้วย

3.1 แผนงบลงทุน อาคารสถานที่ และสิ่งก่อสร้าง
3.2 แผนการพัฒนาอาจารย์แพทย์
3.3 แผนบริหารเงินบำรุงการศึกษาอย่างเป็นรูปธรรม
3.4 แผนการสนับสนุนการจัดตั้งศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิก

4.จัดส่งผลการพิจารณาโครงการไปยังโรงพยาบาลเพื่อทำการประชาพิจารณ์ในการขอความร่วมมือ

5.จัดทำบันทึกข้อตกลงร่วมกัน (MOU) ระหว่างกระทรวงสาธารณสุขและคณะแพทยศาสตร์/โรงพยาบาล

ทั้งนี้ในการกำหนดแนวทางความร่วมมือกับรัฐและภาคเอกชนในการผลิตบุคลากรสาขาแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ได้กำหนดแบบฟอร์มบันทึกข้อตกลงร่วมกัน (MOU) เพื่อใช้เป็นตัวอย่างในการลงนามข้อตกลงร่วมกัน โดยหากคณะกรรรมการฯ ได้ดำเนินการพิจารณาตามหลักเกณฑ์ฯ ดังกล่าวแล้ว กระทรวงสาธารณสุขจะดำเนินการแจ้งไปยังคณะแพทยศาสตร์ หรือโรงพยาบาลที่มีความประสงค์ทำบันทึกข้อตกลงร่วมกันในการผลิตแพทย์ เพื่อทราบ และจัดพิธีการลงนามกันต่อไป ผลการดำเนินงานการพัฒนาศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิกนอกโครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท ที่ผ่านมา มีดังนี้

ตารางที่ 3 ผลการดำเนินงานการพัฒนาศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิก นอกโครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท

2.สถานการณ์การผลิตแพทย์ในปัจุบัน

2.1 ศักยภาพการรับนักศึกษาของแต่ละสถาบัน (ข้อมูลจากคณะกรรมการแพทยสภาอนุมัติในปี 2563)

ระยะเวลาเกือบ 20 ปีที่ผ่านมา ประเทศไทยมีศักยภาพในการผลิตแพทย์จากสถาบันการศึกษาต่าง ๆ ต่อปีสูงขึ้น โดยจากข้อมูลพบว่าในปี 2539 สถาบันการศึกษาผลิตแพทย์ได้ประมาณ 900 คนต่อปี แต่จากข้อมูลศักยภาพการรับนักศึกษาแพทย์ที่แพทยสภาอนุมัติในปี 2563 พบว่า ประเทศไทยสามารถผลิตแพทย์ได้ทั้งหมด 3,195 คน/ปี จากสถาบันผลิตแพทย์ 23 แห่ง โดยแบ่งออกเป็น สถาบันฝ่ายผลิตของรัฐ จำนวน 21 แห่ง และสถาบันฝ่ายผลิตของเอกชน จำนวน 2 แห่ง จำแนกได้ ดังตารางที่ 4

ตารางที่ 4 จำนวนศักยภาพการรับนักศึกษาของแต่ละสถาบัน ตามที่คณะกรรมการแพทยสภาอนุมัติ ในปี 2563

2.2 การทำงานของแพทย์ตามหน่วยงานต่าง ๆ

การเพิ่มขึ้นของสถาบันการศึกษาที่ผลิตแพทย์ ทำให้จำนวนแพทย์เพิ่มขึ้น โดยจากรายงานทรัพยากรสาธารณสุข สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์ กระทรวงสาธารณสุข ระบุว่าประเทศไทยมีจำนวนแพทย์ที่ยังคงปฏิบัติงานอยู่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยในปี 2562 มีแพทย์ปฏิบัติงานในภาคส่วนต่าง ๆ จำนวน 39,156 คน

ตารางที่ 5 จำนวนแพทย์ และสัดส่วนประชากรต่อแพทย์ จำแนกตามสังกัด รายเขตพื้นที่เครือข่ายบริการ
จังหวัด ปี 2562

3.ผลการดำเนินงานผลิตแพทย์ที่ผ่านมาของสถาบันการศึกษา

3.1 ผลการรับนักศึกษาแพทย์เข้าร่วมโครงการฯ

ระยะเวลา 20 ปีที่ผ่านมา ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2536 กระทรวงศึกษาธิการ โดยกลุ่มสถาบันแพทยศาสตร์แห่งประเทศไทย (กสพท.) และกระทรวงสาธารณสุขได้ร่วมกันวางแผนและผลิตแพทย์อย่างต่อเนื่อง ซึ่งมีทั้งการผลิตปกติ และการจัดทำโครงการผลิตแพทย์เพิ่มขึ้นมาเพื่อแก้ปัญหาการขาดแคลนแพทย์ของประเทศ ดังนี้

• ปี 2536 คณะรัฐมนตรีเห็นชอบให้สาขาแพทย์เป็นสาขาขาดแคลน มีการผลิตเพิ่ม โดยได้รับการสนับสนุนงบประมาณเพื่อเป็นงบดำเนินการในการผลิตแพทย์ 300,000 บาท/ปี/คน และมีเงื่อนไขข้อผูกพันเมื่อสำเร็จการศึกษาแล้วต้องบรรจุเป็นข้าราชการในกระทรวงสาธารณสุข

• ปี 2547 กระทรวงสาธารณสุข และกระทรวงศึกษาธิการ จัดทำโครงการผลิตแพทย์เพิ่มของสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาตามความต้องการของกระทรวงสาธารณสุข (2547-2556) ต่อเนื่องจากโครงการสาขาขาดแคลน โดยมีเป้าหมายการผลิตแพทย์เพิ่ม จำนวน 10 รุ่น รวมจำนวน 10,568 คน แบ่งเป็น โครงการเร่งรัดการผลิตแพทย์เพิ่มของสถาบันผลิตแพทย์ จำนวน 6,871 คน และโครงการเร่งรัดการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท (2547-2556) เป็นการผลิตร่วมกับกระทรวงสาธารณสุข จำนวนรวม 3,841 คน มีผลการดำเนินโครงการ โดยสามารถรับนักศึกษาแพทย์เข้าร่วมโครงการได้ จำนวนทั้งสิ้น 10,097 คน คิดเป็นร้อยละ 95.54 ของเป้าหมายภาพรวมโครงการ

• ปี 2549 กระทรวงสาธารณสุขจัดทำโครงการผลิตแพทย์เพิ่ม (ระยะที่ 3) (2549-2552) ในโครงการลงทุนขนาดใหญ่ของภาครัฐ (Mega Project) และขยายโครงการต่อเนื่องในแผนปฏิบัติการไทยเข้มแข็ง (SP2) (2553-2555) จำนวนรวมทั้งสิ้น 4,622 คน (แบ่งเป็น Mega Project จำนวน 2,777 คน และ SP2 จำนวน 1,384 คน) มีรูปแบบการผลิตเช่นเดียวกับแพทย์ชนบท โดยผลการดำเนินการสามารถรับนักศึกษาแพทย์เข้าร่วมโครงการได้จำนวนทั้งสิ้น 3,096 คน คิดเป็นร้อยละ 66.98 ของเป้าหมายโครงการรวม

• ปี 2556 กระทรวงสาธารณสุข และกระทรวงศึกษาธิการ จัดทำโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย พ.ศ.2556-2560 มีเป้าหมายการผลิตแพทย์เพิ่มตลอดโครงการ จำนวน 9,039 คน แบ่งเป็น โครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย (กระทรวงศึกษาธิการ) 4,038 คน และโครงการผลิตแพทย์ชนบทเพิ่ม ภายใต้ความร่วมมือของกระทรวงศึกษาธิการและกระทรวงสาธารณสุข 5,001 คน มีผลการดำเนินโครงการ โดยสามารถรับนักศึกษาแพทย์เข้าร่วมโครงการได้ตั้งแต่ปีการศึกษา 2556 – 2560 จำนวนทั้งสิ้น 8,235 คน คิดเป็นร้อยละ 91 ของเป้าหมายภาพรวมโครงการ

• ปี 2561 กระทรวงสาธารณสุข และกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมได้ดำเนินงานโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการเฉพาะในระยะที่ 1 พ.ศ. 2561 – 2564) มีเป้าหมายรับนักศึกษาแพทย์ จำนวน 9,168 คน แบ่งเป็น ภายใต้ความรับผิดชอบของกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม 4,384 คน ภายใต้ความรับผิดชอบของกระทรวงสาธารณสุข 4,784 คน มีผลการดำเนินโครงการ โดยสามารถรับนักศึกษาแพทย์เข้าร่วมโครงการได้ตั้งแต่ปีการศึกษา 2561 – 2563 จำนวนทั้งสิ้น 5,938 คน

ตารางที่ 6 แสดงผลการผลิตบัณฑิตแพทย์ จำแนกตามโครงการปี พ.ศ. 2547 – 2563

รูปที่ 6 แผนและผลการผลิตแพทย์ในประเทศไทย ปี พ.ศ.2547-2570 เทียบกับศักยภาพการผลิตตามที่แพทยสภาอนุมัติ

จากแผนภาพ เป็นผลการดำเนินงานผลิตแพทย์ในภาพรวมของสถาบันฝ่ายผลิตแพทย์ของภาครัฐตั้งแต่ปี 2547-2563 เทียบกับแผน ซึ่งจากแผนภาพจะเห็นได้ว่า สามารถรับนักศึกษาแพทย์ได้ ร้อยละ 89 จากเป้าหมายทั้งหมด

3.2 จำนวนแพทย์ผู้สำเร็จการศึกษา

ในแต่ละปีจะมีแพทย์ผู้สำเร็จการศึกษา โดยสถาบันฝ่ายผลิตแพทย์ของรัฐจะส่งจำนวนและรายชื่อแพทย์ผู้สำเร็จการศึกษาให้กับกระทรวงสาธารณสุข เพื่อพิจารณาจัดสรรอัตราให้กับกระทรวง ส่วนราชการ หน่วยงานของรัฐ สภากาชาดไทย โรงเรียนแพทย์ และหน่วยงานอื่นตามที่ได้ขออัตรามายังคณะกรรมการพิจารณาจัดสรรนักศึกษาแพทย์ผู้ทำสัญญา มีข้อมูลแพทย์ผู้สำเร็จการศึกษา ดังต่อไปนี้

ตารางที่ 7 ผลการจัดสรรโควตานักศึกษาแพทย์ผู้ทำสัญญาฯ ย้อนหลัง ปีการศึกษา 2560 – 2562

3.3 ผลสำเร็จการดำเนินโครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท (กระทรวงสาธารณสุข)

3.3.1 การจัดทำโครงการผลิตแพทย์เพิ่มที่ผ่านมา จะมีโครงการเร่งรัดการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบทผนวกเป็นส่วนหนึ่งของโครงการผลิตแพทย์เพิ่ม ซึ่งการดำเนินโครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบทของกระทรวงสาธารณสุข มีวัตถุประสงค์ผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อแก้ปัญหาความขาดแคลนและการกระจายแพทย์ที่ไม่เป็นธรรมและเพิ่มอัตราการคงอยู่ในชนบทให้นานขึ้นกว่าการผลิตแพทย์ในระบบปกติ โดยกระทรวงสาธารณสุขจะกำหนดรูปแบบ คัดเลือก การจัดการเรียนการสอน และการจัดสรรแพทย์ ดังนี้

1) คัดเลือกนักเรียนจากพื้นที่ชนบทเข้าศึกษา (Rural Recruitment) เนื่องจากนักเรียนที่มีภูมิลำเนาจากพื้นที่ชนบท เมื่อสำเร็จการศึกษาจะกลับไปปฏิบัติหน้าที่ในภูมิลำเนาเดิม

2) การจัดการเรียนการสอนในชุมชน (Rural Learning) เนื่องจากการจัดการเรียนการสอนของการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบทของกระทรวงสาธารณสุข มีความประสงค์ที่จะเปลี่ยน (Transformation) นักศึกษาที่มีภูมิลำเนาจากพื้นที่ชนบทให้เป็นแพทย์ที่มีคุณลักษณะที่เหมาะสมกับการทำงานในชุมชน ดังนั้นการจัดการเรียนในชั้นปี 4-6 ซึ่งเป็นชั้นคลินิก จะเป็นการจัดการเรียนการสอนในศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิกที่กระจายอยู่ทั่วภูมิภาคของประเทศจำนวน 37 แห่ง ซึ่งจะช่วยให้นักศึกษาแพทย์เข้าใจบริบทของระบบสาธารณสุขของประเทศและเข้าใจบทบาทในอนาคตของตนเอง ที่มีต่อชุมชน ท้องถิ่น มากยิ่งขึ้น

3) การจัดสรรกลับภูมิลำเนาภายหลังสำเร็จการศึกษา (Hometown workplace) จากรูปแบบการคัดเลือกนักเรียน และมีการจัดการเรียนชั้นคลินิกในโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุข ภายหลังสำเร็จการศึกษา กระทรวงสาธารณสุขจะจัดสรรแพทย์โครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบทให้กลับไปปฏิบัติงานในจังหวัดภูมิลำเนา หรือจังหวัดในเขตจังหวัดสุขภาพภูมิลำเนา เพื่อปฏิบัติงานในพื้นที่ที่มีความขาดแคลนแพทย์ต่อไป

3.3.2 การดำเนินการโครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท เป็นการผลิตเพื่อเพิ่มอัตราคงอยู่ของแพทย์ในชนบท ซึ่งจากข้อมูลอัตราการคงอยู่ปฏิบัติงานของแพทย์โครงการผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อชาวชนบทที่สำเร็จการศึกษาระหว่างปี 2544-2559 ซึ่งมีจำนวนประมาณ 6,955 คน ยังปฏิบัติงานในกระทรวงสาธารณสุขจำนวน 5,668 คน คิดเป็นร้อยละ 81 พื้นที่ปฏิบัติงานส่วนใหญ่ยังอยู่ในภูมิลำเนาของตนเอง ดังนั้น ในภาพรวมของการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท ด้วยวิธีการคัดเลือกผู้เข้าเรียนแพทย์ การจัดการเรียนการสอน และการจัดสรรให้กลับไปทำงานในภูมิลำเนา ได้ช่วยให้อัตราการคงอยู่ปฏิบัติงานในชนบท

3.3.3 การกระจายตัวของแพทย์ในโครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท จากผลการดำเนินการผลิตที่ผ่านมาทำให้อัตราส่วนแพทย์ต่อประชากรดีขึ้นเป็นลำดับ โดยเป็นแพทย์ของโครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบทจำนวน 6,955 คน นอกจากนี้การผลิตแพทย์ของกระทรวงสาธารณสุขยังช่วยทำให้อัตราส่วนแพทย์ต่อประชากรเพิ่มขึ้นจาก 0.2 คน/1,000 ประชากร เป็น 0.5 คน/1,000 ประชากร และกระทรวงสาธารณสุขได้กำหนดแผนการรับนักเรียนเพื่อเข้าศึกษาในโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทยปี พ.ศ. 2561 – 2570 โดยคำนึงถึงความขาดแคลนและการกระจายแพทย์โดยเฉพาะอย่างในเขตสุขภาพที่ 7 8 9 และ 10 ที่ต้องรับนักเรียนเข้าศึกษาและจัดสรรไปปฏิบัติงานในพื้นที่ให้เพิ่มมากยิ่งขึ้นต่อไป

3.4 ปัญหาและอุปสรรคต่อการดำเนินงานที่ผ่านมา

จากการผลิตแพทย์เพิ่มของประเทศไทยในระยะที่ผ่านมา จากโครงการต่าง ๆ (พ.ศ. 2547 – 2560) ทำให้จำนวนแพทย์ในประเทศไทยมีจำนวนเพิ่มมากขึ้น และสัดส่วนแพทย์ต่อประชากรดีขึ้นตามลำดับแต่อย่างไรก็ตาม ยังพบว่าผลลัพธ์การดำเนินงานในรายภูมิภาค ยังไม่เป็นไปตามเป้าหมายที่โครงการกำหนดไว้เนื่องด้วยมีอุปสรรคหลายประการ ดังนี้

1) โครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท มีข้อจำกัดในกระบวนการรับนักศึกษาแพทย์ คือ จะรับนักศึกษาเฉพาะผู้ที่มีภูมิลำเนาตามที่กำหนดไว้เท่านั้น ทำให้จำนวนผู้สมัครและโอกาสในการคัดเลือกนักศึกษามีน้อย ส่งผลให้ไม่สามารถคัดเลือกนักศึกษาที่มีศักยภาพเพียงพอต่อการศึกษาวิชาชีพแพทย์ได้ตามโควตา และ/หรือนักศึกษาที่ผ่านการคัดเลือกค่อนข้างมีปัญหาในขณะศึกษา อันจะส่งผลถึงคุณภาพของบัณฑิตแพทย์เมื่อสำเร็จการศึกษา โดยเฉพาะอย่างยิ่งในคณะแพทยศาสตร์ใหม่

2) การบริหารและการจัดสรรงบประมาณ มีข้อจำกัดเรื่องระยะเวลาดำเนินการ อีกทั้งสถาบันฝ่ายผลิตแพทย์บางแห่งไม่ได้รับจัดสรรงบประมาณตามกรอบวงเงินที่ได้รับอนุมัติในโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทยพ.ศ.2556 – 2560 (ได้รับงบประมาณสนับสนุนน้อยกว่าจำนวนนิสิตนักศึกษาที่มีอยู่จริง) ซึ่งส่งผลกระทบอย่างยิ่งต่อคณะแพทยศาสตร์ใหม่

3) การดำเนินงานโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย และโครงการพิเศษต่าง ๆ ที่ผ่านมา ยังขาดระบบการรายงานผลการดำ เนินงานในภาพรวม และรายโครงการย่อย (โครงการผลิตแพทย์เพิ่ม(กระทรวงศึกษาธิการ) และโครงการผลิตแพทย์ชนบทเพิ่ม ภายใต้ความร่วมมือของกระทรวงศึกษาธิการและกระทรวงสาธารณสุข) ทั้งด้านเป้าหมายการรับนักศึกษา จำนวนผู้สำเร็จการศึกษา งบประมาณ การบรรจุเข้ารับราชการในหน่วยงานสังกัดต่าง ๆ และการติดตามบัณฑิตแพทย์ผู้สำเร็จการศึกษาและได้รับการจัดสรรให้ไปปฏิบัติงานชดใช้ทุนเป็นเวลา 3 ปี เพื่อสะท้อนจำนวนการผลิตแพทย์ของโครงการว่าสามารถแก้ปัญหา
ความขาดแคลนแพทย์ การกระจายตัว และการธำรงอยู่ของแพทย์ได้ตามวัตถุประสงค์โครงการ ตลอดจนสามารถนำมาวางแผนการผลิตและพัฒนาหลักสูตรแพทยศาสตร์ได้อย่างเหมาะสมตามบริบทของประเทศไทย

4) การดำเนินโครงการที่ผ่านมาเป็นการวางแผนการผลิตและเป้าหมายในระยะยาว แต่ในขณะเดียวกัน พบว่าคณะแพทยศาสตร์เดิมและคณะแพทยศาสตร์ใหม่ได้มีการพัฒนาปรับปรุงหลักสูตรและขยายกำลังการผลิตภายใต้การกำกับของแพทยสภาอยู่เสมอตามบริบทที่เปลี่ยนแปลงไป ดังนั้น จึงควรมีการทบทวนเป้าหมายระยะสั้นเพื่อยืนยันหรือปรับเป้าหมายการผลิตให้เป็นไปในทิศทางที่เหมาะสม สอดคล้องกับบริบทของประเทศ

5) ปัญหาของวิชาชีพแพทย์ที่สำคัญ คือ การรักษาแพทย์ให้อยู่ในระบบราชการ และมีการกระจายแพทย์อย่างเหมาะสมทั่วประเทศ เพื่อให้ประชาชนสามารถเข้าถึงแพทย์ได้อย่างเท่าเทียมกัน และได้คุณภาพการรักษาไม่แตกต่างกัน ทั้งนี้กระทรวงสาธารณสุข กลุ่มสถาบันแพทยศาสตร์แห่งประเทศไทย (กสพท) กระทรวงการอุดมศึกษาวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม สถาบันฝ่ายผลิตแพทย์ และหน่วยงานผู้ใช้แพทย์จากส่วนราชการอื่น ต้องบูรณาการทั้งข้อมูลและกระบวนการเพื่อให้การผลิตและการใช้แพทย์เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ และตอบสนองความต้องการของประชาชนได้มากที่สุด

จากปัญหาอุปสรรคการดำเนินงานที่ผ่านมา โครงการดังกล่าวนี้ จะสามารถเติมเต็มส่วนขาด (Gap) ที่ควรได้รับการพัฒนา เพื่อปรับปรุงวิธีการผลิตแพทย์ให้ได้แพทย์เพียงพอต่อความต้องการ มีคุณภาพมาตรฐานการรักษา ตลอดจนได้แพทย์ที่มีจิตสำนึกในการบริการสุขภาพแก่ประชาชน และเกิดการพัฒนากลไกการธำรงรักษาแพทย์อย่างเป็นรูปธรรมมากยิ่งขึ้น

ส่วนที่ 3 โครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561-2570

1.กรอบแนวคิดในการดำเนินการโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561-2570

1.1 กลุ่มสถาบันแพทยศาสตร์แห่งประเทศไทยร่วมกับกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรมและกระทรวงสาธารณสุข เสนอโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 เพื่อดำเนินการต่อเนื่องในการวางแผนการผลิตแพทย์ตามความต้องการของทุกภาคส่วนของประเทศระบบการผลิต การพัฒนา การดำรงรักษาแพทย์ในระบบสาธารณสุขและรองรับการแข่งขัน โดยกำหนดหลักการ ดังนี้

ในภาพรวมจากผลการผลิตแพทย์ของประเทศพบว่า ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2543 – 2559 กระทรวงสาธารณสุขมีการบรรจุแพทย์เพิ่มมากขึ้น ในปี พ.ศ. 2543 กระทรวงสาธารณสุขบรรจุแพทย์จำนวน 991 คน ในขณะที่ปีพ.ศ. 2562 กระทรวงสาธารณสุขบรรจุแพทย์จำนวน ทั้งสิ้น 2,054 คน ดังนั้นจะเห็นได้ว่าการผลิตแพทย์ ทั้งจากการผลิตแพทย์ปกติของประเทศ จากโครงการผลิตแพทย์เพิ่มของกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม และจากโครงการผลิตแพทย์เพิ่มของกระทรวงสาธารณสุขได้ทำให้มีแพทย์ในระบบสุขภาพของประเทศเพิ่มขึ้น ประชาชนในชนบทและเขตเมืองสามารถเข้าถึงสถานบริการสุขภาพที่มีมาตรฐานในการให้บริการที่ดีขึ้น ลดความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงบริการสุขภาพ ประชาชนมีสุขภาพดีต่อไป

นอกจากนี้การผลิตแพทย์โครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบททำให้มีแพทย์ในระบบสุขภาพเพิ่มขึ้นและปฏิบัติงานในจังหวัดภูมิลำเนาในเขตสุขภาพของตนเองได้นานกว่าการผลิตแพทย์ระบบปกติของประเทศ ดังนั้นเพื่อให้มีจำนวนเเพทย์ ออกไปทำงานในชนบทอย่างยั่งยืน กระทรวงสาธารณสุขได้ประมาณการการบรรจุเเพทย์จากบัณฑิตเเพทย์โครงการผลิตเเพทย์เพิ่มปี พ.ศ. 2561-2570 ไว้ที่ประมาณปีละ 2,100 – 2,300 คนแต่เนื่องจาก มีข้อมูลว่า มีข้อตกลงในการที่กระทรวงสาธารณสุขจะต้องรับบรรจุแพทย์เป็นข้าราชการในอัตราส่วนร้อยละ 70 – 80 ของบัณฑิตแพทย์ที่จบการศึกษาแต่ละปี ผู้บริหารกระทรวงสาธารณสุขจึงได้ตั้งคณะทำงานเพื่อวิเคราะห์ภาระงานและภาระค่าใช้จ่ายที่จะเกิดขึ้นจากการบรรจุข้าราชการดังกล่าว เพื่อให้ได้
จำนวนตัวเลขที่แน่นอน ทั้งนี้เมื่อทราบตัวเลขความต้องการแล้วจะได้แจ้งให้ผู้เกี่ยวข้องทราบเป็นทางการต่อไป

1.2 แก้ปัญหาความขาดแคลนและการกระจายแพทย์สู่ชนบท

1) พัฒนาหลักสูตรการผลิตแพทย์

1.1) พัฒนาหลักสูตรการผลิตแพทย์ที่เน้นใช้ชุมชนเป็นฐานการผลิต (Community based) ตาม Lancet Commission of 21th Century of medical professional education เนื่องจากในปัจจุบันทรัพยากรที่ทำให้เกิดการเรียนการสอนมีอยู่อย่างจำกัด โดยเฉพาะอย่างยิ่งความซับซ้อนของการเจ็บป่วยและรูปแบบของการดูแลรักษาในมิติต่าง ๆ ที่มีอยู่ของแต่ละบริบทของระดับสถานบริการที่มีความแตกต่างกัน ดังนั้น การจัดการเรียนโดยใช้โรงพยาบาลชุมชนเป็นฐานจึงเป็นทางออกให้สอดคล้องกับบริบทของชุมชนที่นักศึกษาแพทย์ต้องออกไปปฏิบัติงานภายหลังสำเร็จการศึกษาแล้วยังช่วยการพัฒนาระบบบริการปฐมภูมิ การพัฒนาคุณภาพบริการในโรงพยาบาลชุมชนต่อไปอีกด้วย

1.2) การจัดการเรียนการสอนให้สอดคล้องกับมิติการพัฒนาอย่างบูรณาการ ทั้งการสร้างให้อาจารย์แพทย์ ในพื้นที่ (Local resource person) เรียนรู้แบบสหสาขาวิชาและนอกเหนือจากด้านสุขภาพ (Interprofessional) หลักสูตรมีความเกี่ยวข้องกับชุมชน (Community engagement) เข้าใจระบบสาธารณสุข (Health system learning) และ Transformative Learning ซึ่งเป็นกระบวนการอย่างต่อเนื่อง สร้างมิติภาวะผู้นำ โดยกระบวนการทั้งหมดนี้จัดขึ้นผ่านการเรียนรู้ในระบบจริงโดยใช้โรงพยาบาลชุมชนในการสร้างโอกาสการเรียนรู้อย่างผสมผสานผ่านสภาพความเป็นจริง รวมทั้งให้มีการเตรียมความพร้อมของสถานบริการในเรื่องทัศนะและเป้าหมายการฝึกอบรมแพทย์ การจัดการสิ่งแวดล้อมให้เหมาะสมกับการเรียนการสอน การออกแบบหลักสูตรที่มีความสอดคล้องกับบริบทของพื้นที่ไปจนถึงการเตรียมอาจารย์แพทย์และเตรียมนักศึกษาแพทย์ และการสร้างเครือข่ายเพื่อร่วมกันขับเคลื่อนการดำเนินงาน

1.3) การธำรงอยู่ของแพทย์ในชนบท โดยจัดทำโครงการคลินิกหมอครอบครัว (Primary Care Cluster) เพื่อเป็นแนวทางการพัฒนาแพทย์ที่ทำงานเพื่อชุมชนอย่างมีทิศทางและเป็นรูปธรรมที่ต้องการผสมผสานความรู้ในหลากหลายสาขาวิชาการทั้งทักษะการแพทย์ จิตวิทยา และสังคมศาสตร์มาใช้เป็นแนวทางในการดูแลผู้ป่วยและครอบครัวให้มีประสิทธิภาพโดยมุ่งเน้นผลการรักษาเพื่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย อีกทั้งต้องมีการเปิดโอกาสให้แพทย์สามารถร่วมอบรมเวชศาสตร์ครอบครัวระหว่างการใช้ทุนหรือระหว่างการทำงาน (In-service training) พร้อมทั้งให้มีระบบความก้าวหน้าในการทำ งานไปถึงการสร้างภาพลักษณ์ให้
แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัวมีศักดิ์ศรีเท่าเทียมกับแพทย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางสาขาอื่น และสร้างความก้าวหน้าในสายงานที่อาจมีความเชี่ยวชาญในระบบบริการปฐมภูมิ การดูแลผู้ป่วยระยะยาว (Long term care) รวมทั้งสื่อสารให้ชุมชนรับทราบและเข้าใจบทบาทของแพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว

2) ผลิตแพทย์แบบ Transformative Education
เป็นการผลิตแพทย์ในกระทรวงสาธารณสุขโดยมีการปรับปรุงหลักสูตรให้เป็น TransformativeEducation เน้นการเรียนรู้ที่ผูกพันกับชุมชน (Community Engaged Medical Education (CEME)) การเรียนรู้ระบบสุขภาพมีทักษะทางคลินิกที่พร้อมปฏิบัติงานได้จริง และได้ออกไปเรียนรู้จากชุมชนเป็นระยะตั้งแต่ชั้นปีต้น ๆ ทั้งนี้เพื่อให้ได้ผลผลิตบัณฑิตแพทย์ที่เป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลง (Change Agent) สามารถอยู่ปฏิบัติงานและพัฒนาระบบสาธารณสุขได้อย่างยาวนาน

2.วัตถุประสงค์ของโครงการ

1) ผลิตแพทย์เพิ่มให้สามารถรองรับการขยายศักยภาพการให้บริการด้านการแพทย์และสาธารณสุขของประเทศในทุกภาคส่วน และรองรับสังคมผู้สูงอายุ และความซับซ้อนของโรคในอนาคต

2) เพื่อแก้และบรรเทาปัญหาการกระจายแพทย์สู่ชนบท ปัญหาสูญเสียบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงการธำรงแพทย์ให้สามารถอยู่ในระบบ

3) เพื่อพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานของสถาบันผลิตแพทย์ที่ตรงกับความจำเป็นในแต่ละพื้นที่

4) เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการรับและจัดการเรียนการสอนนักศึกษาแพทย์ ที่ตรงกับความจำเป็นและความต้องการของสถาบัน ความต้องการของพื้นที่ที่สถาบันผลิตแพทย์รับผิดชอบ และความต้องการของประเทศ

5) เพื่อลดปัญหาของความขาดแคลนแพทย์และการกระจายแพทย์ที่ไม่เท่าเทียมกันของประเทศ

3.เป้าหมายโครงการ

1) ผลิตแพทย์เพิ่ม เพื่อมุ่งหวังที่จะเติมเต็มระบบบริการ แก้ปัญหาการกระจายแพทย์ และสร้างความสามารถในการแข่งขันระหว่างประเทศ (Competitive advantage) เพื่อเสริมสร้างระบบสุขภาพของประเทศให้มีความเข้มแข็ง (Service system strengthening)

2) อัตราส่วนแพทย์ต่อประชากรในภาพรวม เท่ากับ 1:1,200 ในปี 2576 (เมื่อนักศึกษาแพทย์ที่ผลิตเพิ่มรุ่นสุดท้ายสำเร็จการศึกษา)

3) จำนวนผลิตแพทย์ในช่วงปี 2565-2570 ซึ่งมีเป้าหมายในการรับนักศึกษาแพทย์ทั้งหมดจำนวน 13,318 คน ประกอบด้วย 2 โครงการย่อย ดังนี้

3.1) โครงการที่ 1 โครงการผลิตแพทย์เพิ่มฯ (กระทรวงการอุดมศึกษาฯ) จำนวน 6,586 คน
3.2) โครงการที่ 2 โครงการผลิตแพทย์เพิ่มฯ (กระทรวงสาธารณสุข) จำนวน 6,732 คน

ตารางที่ 8 แผนการผลิตแพทย์ภาพรวมรวม ปี 2561-2570 จำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด (รวมเอกชน)

ตารางที่ 9 แผนการผลิตตามโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561-2570 จำแนกตามสถาบันผลิตแพทย์ปี 2561–2570 (รวม 19 สถาบัน)

4) การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานของสถาบันฝ่ายผลิตแพทย์ รวมทั้งสถาบันร่วมผลิตแพทย์ เพื่อให้มีโครงสร้างพื้นฐานและเพิ่มขีดความสามารถของสถาบันฝ่ายผลิตแพทย์ เพื่อรองรับการจัดการเรียนการสอนของแพทย์ เป็นแหล่งวิจัยและสร้างองค์ความรู้ด้านการแพทย์ รวมทั้งธำรงรักษาอาจารย์แพทย์ผู้เชี่ยวชาญในสาขาตา่ ง ๆ ให้คงอยู่ในพื้นที่ เพื่อประโยชน์ด้านการจัดการเรียนการสอน การวิจัย

4.ขอบเขตและวิธีดำเนินงาน

1) ประสานงานสำนักงบประมาณในการพิจารณาโครงการและการสนับสนุนด้านงบประมาณ
2) สถาบันผลิตแพทย์ที่เข้าร่วมโครงการ ดำเนินการผลิตแพทย์ตามแผนที่กำหนดไว้
3) ติดตามและประเมินผลการดำเนินงานของสถาบันผลิตแพทย์ที่เข้าร่วมโครงการ

5.งบประมาณ

แผนการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทยปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 ปี พ.ศ.2565 – 2570) ขอสนับสนุนงบประมาณ รวมทั้งสิ้น 3,800,000 บาท/คน โดยแบ่งเป็นงบดำเนินงาน จำนวน 300,000 บาท/คน/ปี และงบลงทุน (เพื่อสนับสนุนโครงสร้างพื้นฐานการจัดการเรียนการสอนด้านการแพทย์) รายหัวนักศึกษาจำนวน 2,000,000 บาท/คน เพื่อสนับสนุนการผลิตแพทย์ และการพัฒนาศักยภาพของผู้สอนการสนับสนุนการทำวิจัยและบริการวิชาการ รวมทั้งสิ้น 50,608.40 ล้านบาท ประกอบด้วย 2 โครงการย่อย ดังนี้

1) ภายใต้ความรับผิดชอบของกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ผลิตแพทย์จำนวน 6,586 คน งบประมาณรวม 25,026.80 ล้านบาท แบ่งเป็น งบดำเนินงาน 11,854.80 ล้านบาท งบลงทุน (เพื่อสนับสนุนโครงสร้างพื้นฐานการจัดการเรียนการสอนด้านการแพทย์) 13,172.00 ล้านบาท และผูกพันงบประมาณจนนักศึกษาแพทย์รุ่นสุดท้ายสำเร็จการศึกษาในปีงบประมาณ พ.ศ. 2576

2) ภายใต้ความรับผิดชอบของกระทรวงสาธารณสุข ผลิตแพทย์จำนวน 6,732 คน งบประมาณรวม 25,581.60 ล้านบาท แบ่งเป็น งบดำเนินงาน 12,117.60 ล้านบาท งบลงทุน (เพื่อสนับสนุนโครงสร้างพื้นฐานการจัดการเรียนการสอนด้านการแพทย์) 13,464.00 ล้านบาท และผูกพันงบประมาณจนนักศึกษาแพทย์รุ่นสุดท้ายสำเร็จการศึกษาในปีงบประมาณ พ.ศ. 2576

6.ระยะเวลาดำเนินการ

โครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 ปี พ.ศ. 2565 – 2570) จะดำเนินการรับนักศึกษาแพทย์เพิ่ม ตั้งแต่ปีการศึกษา 2565 – 2570 และดำเนินการจัดการเรียนการสอนต่อเนื่องจนนักศึกษารุ่นสุดท้ายสำเร็จการศึกษาในปีการศึกษา 2576

7.แนวทางการบริหารโครงการ

1) การขอรับการสนับสนุนงบประมาณ
1.1) การเสนอขอตั้งงบประมาณโครงการผลิตแพทย์เพิ่มฯ ภายใต้กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ให้คณะแพทยศาสตร์ทุกแห่งที่เข้าร่วมโครงการ เสนอขอตั้งงบประมาณตามเป้าหมายที่กำหนดไว้ที่มหาวิทยาลัย ในอัตรางบดำเนินงาน 300,000 บาท/คน/ปี และงบลงทุน (เพื่อสนับสนุนโครงสร้างพื้นฐานการจัดการเรียนการสอนด้านการแพทย์) ในอัตรา 2,000,000 บาท/คน/หลักสูตร

1.2) การเสนอขอตั้งงบประมาณโครงการผลิตแพทย์ชนบทเพิ่ม ภายใต้ความร่วมมือของกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม และกระทรวงสาธารณสุข ให้คณะแพทยศาสตร์ทุกแห่งที่เข้าร่วมโครงการ กระทรวงสาธารณสุข และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องอื่นๆ เสนอขอตั้งงบประมาณตามเป้าหมายที่กำหนดตามภาระงานที่เกิดขึ้นจริงของสถาบันฝ่ายผลิตแต่ละแห่ง ในอัตรางบดำเนินงาน 300,000 บาท/คน/ปี และงบลงทุน (เพื่อสนับสนุนโครงสร้างพื้นฐานการจัดการเรียนการสอนด้านการแพทย์)ในอัตรา 2,000,000 บาท/คน/หลักสูตร

2) การรับนักศึกษาแพทย์ในโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 ปี พ.ศ. 2565 – 2570) รับนักศึกษาแพทย์เพิ่มตั้งแต่ปีการศึกษา 2565 – 2570 และดำเนินการจัดการเรียนการสอนต่อเนื่องจนนักศึกษารุ่นสุดท้ายสำเร็จการศึกษาในปีการศึกษา 2576 การผลิตแพทย์เพิ่มในโครงการนี้ มีเป้าหมายหลักเพื่อแก้ปัญหาการกระจายแพทย์ เสริมสร้างระบบสุขภาพของประเทศให้มีความเข้มแข็ง (Service system strengthening) การคัดเลือกนักศึกษาแพทย์เข้าร่วมโครงการ กระทรวงสาธารณสุขและสถาบันผลิตแพทย์ จึงต้องร่วมมือกันกำหนดโควตาและพื้นที่การรับนักเรียน
เพื่อเข้าศึกษา และเมื่อสำเร็จการศึกษาแล้วต้องกลับไปปฏิบัติงานในจังหวัดภูมิลำเนา หรือเขตสุขภาพตามที่กระทรวงสาธารณสุขกำหนด สำหรับการคัดเลือกนักเรียนเพื่อเข้าศึกษาในโครงการผลิตแพทย์เพิ่มของกระทรวงสาธารณสุข ได้วางแผนการรับนักเรียนเข้าศึกษาเป็น 3 กลุ่มคือกลุ่มที่ 1 กลุ่มลดความเหลื่อมล้ำ เป็นการรับนักเรียนที่สำเร็จการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 พื้นที่ชายขอบพื้นที่ขาดแคลน หรือนักเรียนที่มีภูมิลำเนาไม่อยู่ในเขตอำเภอเมือง ทั้งนี้การรับนักเรียนดังกล่าวมีวัตถุประสงค์
เพื่อทดแทนการรับนักเรียนตามโครงการกระจายแพทย์หนึ่งอำเภอหนึ่งทุนซึ่งสิ้นสุดการดำเนินงานในปี พ.ศ.2560

กลุ่มที่ 2 กลุ่มสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรี เน้นการรับข้าราชการสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ที่สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรี สายวิทยาศาสตร์สุขภาพ เพื่อเข้าศึกษา เนื่องจากพบว่าแพทย์ที่สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีที่เป็นข้าราชการกระทรวงสาธารณสุข และมาศึกษาในหลักสูตรแพทยศาสตรบัณฑิต ภายหลังสำเร็จการศึกษาจะมีอัตราการคงอยู่ปฏิบัติงานในกระทรวงสาธารณสุขสูงกว่าการรับนักเรียนชั้นมัธยมเข้ามาศึกษาในหลักสูตรแพทยศาสตรบัณฑิต

กลุ่มที่ 3 กลุ่มแพทย์เพื่อชุมชน เป็นการรับนักเรียนที่สำเร็จการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ตามหลักเกณฑ์การรับเดิมของโครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท ที่กระทรวงสาธารณสุขและมหาวิทยาลัยคู่ความร่วมมือได้มีการกำหนดร่วมกันและมีการรับเข้าตามภูมิลำเนาและคุณสมบัติตามที่มหาวิทยาลัยประกาศ ทั้งนี้การรับนักเรียนเพื่อเข้าศึกษาใน 3 กลุ่ม กระทรวงสาธารณสุขและมหาวิทยาลัยคู่ความร่วมมือได้มีการกำหนดโควตาและพื้นที่การรับนักเรียนเพื่อเข้าศึกษา และเมื่อสำเร็จการศึกษาแล้วต้องกลับไปปฏิบัติงานในจังหวัดภูมิลำเนา หรือเขตสุขภาพตามที่กระทรวงสาธารณสุขมีคำสั่งต่อไป

8.หน่วยงานรับผิดชอบ

สถาบันผลิตแพทย์ที่เข้าร่วมโครงการ กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม สำนักงานบริหารโครงการร่วมผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อชาวชนบท สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข กลุ่มสถาบันแพทยศาสตร์แห่งประเทศไทย (กสพท) กระทรวงกลาโหม และสำนักการแพทย์กรุงเทพมหานคร

9.ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1) จำนวนแพทย์เพิ่มขึ้น เพื่อบรรเทาปัญหาความขาดแคลนแพทย์ของประเทศ
2) ดำรงมาตรฐานการผลิตแพทย์ ตามเกณฑ์มาตรฐานการประกอบวิชาชีพเวชกรรมที่กำหนดโดยแพทยสภา
3) เพิ่มศักยภาพของประเทศ และสถาบันผลิตแพทย์ในการผลิตแพทย์ที่ตรงกับความจำเป็นและศักยภาพของสถาบัน ความต้องการแพทย์ในพื้นที่ที่สถาบันผลิตแพทย์รับผิดชอบ และตอบสนองความต้องการของประเทศ
4) เพิ่มขีดความสามารถในการรับและจัดการเรียนการสอนนักศึกษาแพทย์ ที่ตรงกับความจำเป็นและความต้องการของสถาบัน ความต้องการของพื้นที่ที่สถาบันผลิตแพทย์รับผิดชอบ และความต้องการของประเทศ
5) ลดปัญหาของความขาดแคลนแพทย์และการกระจายแพทย์ที่ไม่เท่าเทียมกันของประเทศ

10.ตัวชี้วัดโครงการ

1) ผลผลิต
1.1) ผลิตแพทย์ได้ตามเป้าหมายที่กำหนด และสามารถจัดสรรแพทย์ผู้สำเร็จการศึกษาไปปฏิบัติงานตามพื้นที่ที่ขาดแคลน ให้คงอยู่ในพื้นที่ได้อย่างยาวนาน เพื่อลดปัญหาของความขาดแคลนแพทย์และการกระจายแพทย์ที่ไม่เท่าเทียมกันของประเทศ

1.2) โครงสร้างพื้นฐานของสถาบันผลิตแพทย์ ได้รับการพัฒนาเพื่อให้สามารถผลิตแพทย์ได้อย่างมีคุณภาพมาตรฐาน

2) ผลลัพธ์

2.1) สัดส่วนแพทย์ต่อประชากรมีสัดส่วนลดลง ทั้งรายเขตสุขภาพและภาพรวมของประเทศ

2.2) อัตราการบรรจุเข้ารับราชการและปฏิบัติงานในหน่วยงานภาครัฐเพิ่มมากขึ้น ลดการขาดแคลนแพทย์ในภูมิภาค ลดการโยกย้าย และเกิดการกระจายแพทย์สู่ชนบทอย่างเป็นธรรม
2.3) เกิดแนวทางการพัฒนาความเชี่ยวชาญเฉพาะทาง ศักยภาพแพทย์ ศักยภาพโรงเรียนแพทย์/โรงพยาบาลสังกัดมหาวิทยาลัยให้ได้รับการพัฒนาต่อยอด และมีสมรรถนะในการแข่งขันในระดับชาติและนานาชาติได้มากขึ้น

11.การติดตามและประเมินผล

1) หน่วยงานผู้รับผิดชอบโครงการ จะร่วมกันดำเนินการติดตามผลการรับนักศึกษาแพทย์ในแต่ละปีจำนวนผู้สำเร็จการศึกษา เปรียบเทียบกับเป้าหมาย รวมทั้งติดตามผลการการจัดสรรแพทย์ผู้สำเร็จการศึกษาไปปฏิบัติงานตามพื้นที่ที่ขาดแคลน
2) การประเมินผลโครงการฯ โดยจะติดตามและประเมินผลการดำเนินงานสามารถบรรลุวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้โดยเฉพาะแก้ปัญหาการขาดแคลนแพทย์ในภูมิภาค ลดการโยกย้าย และเกิดการกระจายแพทย์สู่ชนบทอย่างมีสัดส่วนแพทย์ต่อประชากรดีขึ้น ทั้งรายเขตสุขภาพและภาพรวมของประเทศ
3) นำผลการติดตามและประเมินผลโครงการ เพื่อใช้ในการปรับโครงการให้เกิดความเหมาะสม คุ้มค่าตรงตามวัตถุประสงค์ของโครงการ

ภาคผนวก 1 แผนและผลการผลิตแพทย์ทั้งประเทศ ปี 2547-2563

ภาคผนวก 1.1 แผนและผลการผลิตโครงการผลิตแพทย์ทั้งประเทศ จำแนกตามแผนการผลิตแพทย์ ปี 2547-2563

ภาคผนวก 1.2 ผลการผลิตโครงการผลิตแพทย์ทั้งประเทศ จำแนกตามแผนการผลิตแพทย์ ปี 2547-2563

ภาคผนวก 1.1 แผนและผลการผลิตแพทย์ทั้งประเทศ จำแนกตามแผนการผลิตแพทย์ ปี 2547-2563

ภาคผนวก 1.2 ผลการผลิตโครงการผลิตแพทย์ทั้งประเทศ จำแนกตามแผนการผลิตแพทย์ ปี 2547-2563

ภาคผนวก 2 แผนการผลิตโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570
(ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570)

ภาคผนวก 2.1 แผนการผลิตโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) จำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด

ภาคผนวก 2.2 แผนการผลิตโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) จำแนกตามสถาบันการศึกษา

ภาคผนวก 2.3 แผนการผลิตโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) ในส่วนของกระทรวงสาธารณสุขจำแนกตามศูนย์แพทยศาสตร์ศึกษาชั้นคลินิก

ภาคผนวก 2.4 แผนการผลิตแพทย์ภาพรวม พ.ศ. 2565 – 2570

ภาคผนวก 2.1 แผนการผลิตโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) จำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด

ภาคผนวก 2.2 แผนการผลิตโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) จำแนกตามสถาบันการศึกษา

ภาคผนวก 2.3 แผนการผลิตโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) ในส่วนของกระทรวงสาธารณสุขจำแนกตามศูนย์แพทยศาสตร์ศึกษาชั้นคลินิก

ภาคผนวก 2.4 แผนการผลิตแพทย์ภาพรวม พ.ศ. 2565 – 2570

ภาคผนวก 3 งบประมาณการผลิตโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570
(ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570)

ภาคผนวก 3.1 งบประมาณการผลิตโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) ภาพรวม

ภาคผนวก 3.2 งบประมาณการผลิตโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) จำแนกตามสถาบันการศึกษา

ภาคผนวก 3.3 แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณการผลิตโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) จำแนกตามสถาบันการศึกษา

ภาคผนวก 3.1 งบประมาณการผลิตโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) ภาพรวม

ภาคผนวก 3.2 งบประมาณการผลิตโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) จำแนกตามสถาบันการศึกษา

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามปีงบประมาณ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามปีงบประมาณ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามปีงบประมาณ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามปีงบประมาณ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามปีงบประมาณ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามปีงบประมาณ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามปีงบประมาณ วิทยาลัยแพทยศาสตร์พระมงกุฎเกล้า

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามปีงบประมาณ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามปีงบประมาณ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามปีงบประมาณ คณะแพทยศาสตร์วชิรพยาบาล มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามปีงบประมาณ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามปีงบประมาณ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามปีงบประมาณ สำนักวิชาแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามปีงบประมาณ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามปีงบประมาณ วิทยาลัยแพทยศาสตร์และการสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามปีงบประมาณ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามปีงบประมาณ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามปีงบประมาณ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามปีงบประมาณ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง

ภาคผนวก 4 งบประมาณการผลิตโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570
(ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570)

ภาคผนวก 4.1 งบประมาณการผลิตโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) จำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด

ภาคผนวก 4.2 งบประมาณการผลิตโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) จำแนกตามสถาบันการศึกษาและหน่วยงานต้นสังกัด 159

ภาคผนวก 4.1 งบประมาณการผลิตโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) จำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด

ภาคผนวก 4.2 งบประมาณการผลิตโครงการผลิตแพทย์เพิ่มแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 – 2570 (ดำเนินการต่อเนื่องในระยะที่ 2 พ.ศ. 2565 – 2570) จำแนกตามสถาบันการศึกษาและหน่วยงานต้นสังกัด

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด คณะแพทยศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด วิทยาลัยแพทยศาสตร์พระมงกุฎเกล้า

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด คณะแพทยศาสตร์วชิรพยาบาล มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด สำนักวิชาแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด วิทยาลัยแพทยศาสตร์และการสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา

แผนการรับนักศึกษาแพทย์และงบประมาณจำแนกตามหน่วยงานต้นสังกัด คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง